Dark Web ve Deep Web: Aralarındaki Fark Nedir?

Dark web nedir?

Dark web, internetin IP adresleri gizlenmiş web sitelerinden oluşan küçük bir bölümüne verilen isimdir. Bu sitelere erişim için ziyaretçilerin IP adreslerini ilgili web sitesinden de gizleyecek özel programlar kullanması gereklidir. Bu özel araçlar olmadan bu sitelere erişmek veya onları arama motoru sonuçları içerisinde görmek imkansızdır. Tüm dark web siteleri, dark net üzerinde barınır ve neredeyse tüm trafikleri şifrelenir.

Dark web ne amaçla kullanılır?

Dark web, tek bir kullanım amacına sahip değildir. Hem meşru hem de gayrimeşru amaçlarla kullanılabilir. Ancak her halükârda internetin herkese kısmında bulunamayan şeyler için kullanılır. Bu nedenle, "dark web izle" gibi aramaların bir anlamı yoktur; bu ağa değişken ancak belirli bir amaç doğrultusunda girilir ve daima yüzeysel ağda bulunmayan şeyler aranır.

Bir fikriniz olması için, dark web’de bulabileceğiniz şeylerden bazıları şunlardır:

• Bilimsel makaleler sunan ve her kullanıcının ücretsiz olarak erişebileceği siteler,
• Belirli bir siyasi parti veya politika ile bağlantısı olmayan haber ağları,
• Psişik güçlerden UFO’lara kadar her şeyin tartışabildiği forumlar,
• Kitaplar ve çizgi romanlar içeren çevrimiçi kütüphaneler,
• Resmi Facebook sitesi.

Bunlar büyük ihtimalle dark web hakkında duyduklarınıza uymayan örneklerdir. Çoğu kişi, dark web’i yalnızca illegal amaçlarla kullanılan bir ağ olarak düşünür ve bu belli bir dereceye kadar doğrudur. Zira bu ağdaki çevrimiçi etkinliklerin şifreli olması ve kullanıcıların kimliklerini gizleyebilmesi, illegal faaliyetler için de kullanılabilmesini sağlar. Bu bağlamda, suçluların dark web’de gerçekleştirdiği illegal faaliyetlerden bazıları şunlardır:

• İllegal faaliyetlerle bağlantılı materyaller hakkında konuşmak ve bunları paylaşmak,
• Uyuşturucu ve diğer yasa dışı malzemeleri satmak,
• Silah satmak,
• Çalıntı kredi kartı ve banka bilgilerini satmak,
• İllegal hizmetler satın almak.

O halde, dark web yasadışı bir oluşum mudur? Çoğu ülke dark web’i illegal olarak tanımlamaz. Zira burası da aynı normal internet gibi yasal veya yasadışı amaçlarla kullanılabilir. Dark web’in kendisi iyi veya kötü değildir, ancak kullanıcılar onu hem iyi hem de kötü amaçlarla kullanabilir.

Dark web ve deep web arasındaki fark nedir?

Dark web ve deep web terimleri genellikle aynı anlamda kullanılır ve çoğu kişi bunların aslında birbirinden farklı terimler olduğunun farkında değildir. Benzer terimler olsalar da, internetin iki farklı katmanını ifade ederler.

İkisi arasındaki farkı anlatabilmek için, önce internetin “katmanlarından” bahsetmemiz gerekir. Genel olarak, internetin iki katmandan oluştuğunu söylemek mümkündür. Bunların ilki, “yüzeysel” olarak adlandırılan katmandır. Basitçe izah etmek gerekirse, Google gibi arama motorlarının endeksleyebildiği ve ayrı bir program ve/veya araç kullanmadan ziyaret edebildiğiniz içerikten oluşur. Adreslerinin sonu “.com” veya “.org” gibi alan adlarıyla biten tüm siteler yüzeysel internetin parçasıdır. Çoğu kullanıcı için, internet yüzeysel katmandan ibarettir. Ancak gerçekte, yüzeysel katman internetin yalnızca %5’lik bir kısmını kapsar.

Deep web, Bing veya Google gibi arama motorları tarafından endekslenmeyen tüm çevrimiçi içeriğe verilen isimdir. Deep web içeriğini aramak için Google’ı kullanırsanız hiçbir sonuç alamazsınız zira Google bu içeriği endekslemez. Dogpile gibi bazı arama motorları deep web verilerini gösterebilir ancak bu özelliği sunan motorların çoğu büyük kuruluşlar tarafından satın alınarak kapatılmıştır.

Deep web bilgilerinin çoğu ilgi çekici değildir ve büyük bir kısmı şifreyle veya ödeme yaparak erişilebilen verilerden oluşur. Kurum içi ağlar, şifreli veritabanları ve güvenlik duvarları (firewall) arkasına gizlenen her türden içerik deep web’in parçasıdır. Bu bağlamda, internetin neredeyse %90’ı deep web verilerinden oluşur. Arama motorları bu içeriği şifreli olması, herkese açık olmaması veya bir şekilde korunuyor olması nedeniyle indeksleyemez. Basit bir örnek vermek gerekirse, bir bankanın müşteri isim ve adreslerini içeren veritabanına internet üzerinden erişmek mümkündür, ancak bunu sadece gerekli yetkilere ve şifrelere sahip kişiler yapabilir: Arama motorları, bu nedenle bu veritabanını endeksleyemeyecektir. Ancak bu veri, halen deep web’in bir parçasıdır.

Dark web ise deep web’in bir alt kümesidir. Yani deep web, diğer şeylerin yanı sıra dark web’i de kapsayan genel bir terimdir. Bu bağlamda, deep web bir buzdağı ise, dark web o buzdağının en alt kısmını oluşturur. Dark web siteleri de sıradan arama motorları tarafından indekslenmez zira bu sitelere erişmek için özel araçlar kullanmak gereklidir. Dolayısıyla, onların içeriğini de arama sonuçları arasında göremezsiniz. Hatta “dark web sites” veya “dark web links” gibi aramalar bile sadece konuya dair genel bilgiler veren kaynakları listeleyecek, gerçek dark web içeriğini göstermeyecektir.

Dark web kim tarafından yaratılmıştır?

Dark web, Edinburgh Üniversitesi’ndeki bir öğrencinin final projesi olarak ortaya çıkmıştır. Asıl amacı, merkeziyetsiz bir eşler arası dosya paylaşım programı oluşturmaktı. 1999’da Ian Clarke tarafından yaratılan proje, kısa süre içinde çevrimiçi ifade özgürlüğü platformu olan Freenet’e dönüşmüştür. Kullanıcılar, bu platformda anonim kalarak ve hiçbir şekilde sansürlenmeden her konu hakkında tartışabilir ve paylaşım yapabilir.

Freenet’in 2000 yılında halka açılması, çevrimiçi anonimlik bakımından bir farkındalık yaratmış ve bunun için talebin artmasını sağlamıştır. Bu talep, belki de şu anda en kötü şöhrete sahip dark web programı olan ve 2002’de piyasaya sürülen Tor Dark Web yaratıcılarını teşvik etmiştir.

Aynı Freenet gibi, Dark Web Tor yaratıcıları da aslında anonim etkileşim ve çevrimiçi dosya paylaşımı sunan bir platform yaratmak istemişti. Bu nedenle, baskıcı hükümetlere sahip ülkelerde yaşayan ve diğer kullanıcılarla sansüre ve baskıya uğramadan paylaşım yapmak isteyen kişilerin ilgisini çekmiştir.

Tor, kendi çevrimiçi şifreleme yazılımını içeren bir tarayıcıyı 2008’de piyasaya sürdükten sonra her şey değişti. 2009’da Bitcoin ve diğer kripto para birimlerinin ortaya çıkarak dark web erişiminin daha kolay hale gelmesi, hem Tor hem de dark web’in günümüzdeki kötü şöhretini kazanmasına neden olmuştur. Tor dark web browser, yasadışı ürünleri anonim ve çevrimiçi olarak satmak için bir araca dönüşmüş, kripto para birimleri ise şifreli bir ödeme yöntemi sağlamıştır. Bunların birleşimi, teknoloji meraklısı suçlular için karşı konulmaz fırsatlar yaratmıştır.

Dark web ne kadar tehlikeli?

Dark web kullanırken tüm risk size aittir. Bu ağ hem kullanıcıların hem de web sitesi sahiplerinin kimliklerini gizlediği için çok az sorumluluk içerir. Güvendiğiniz bir kullanıcının veya web sitesinin kötü niyetli olduğu ortaya çıkar ve bir saldırıya uğrarsanız, size yardımcı olabilecek bir şey yoktur. Ancak dark web, iletişimleri hükümetler veya diğer kuruluşlar tarafından izlenen muhbirler, gazeteciler veya muhalifler için güvenli bir ortam olabilir. Bu ağın ne kadar tehlikeli olacağı tamamen kim olduğunuza, ne yaptığınıza ve ne kadar teknoloji meraklısı olduğunuza bağlıdır. Genel olarak, dark web’den uzak durmanızı tavsiye ediyoruz.

Dark web nasıl girilir?

Kesinlikle gerekli olmadıkça dark web’e erişmenizi önermiyoruz. Bu ağ, sadece "merakınızı gidermek" için ziyaret edebileceğiniz bir yer değildir. Dark web Türkiye gibi belirli bir coğrafi bölgeye dair içeriği bulmak dahi belirli bir bilgi birikimi gerektirir ve ne yaptığınızı bilmiyorsanız, bu pişman olacağınız bir deneyime dönüşebilir.

Dark web’e erişmek için belirli bir tarayıcı kullanmanız gereklidir. Bu bağlamda, Tor, en popüler dark web tarayıcısıdır. Normal bir web tarayıcısı gibi çalışır ancak çevrimiçi trafiği birden çok katmanla şifrelediği için çok daha yavaştır. Bu ağda "dark web site listesi" gibi bir şey yoktur. Ziyaret etmek istediğiniz sitenin tam adresini bilmeniz gereklidir. Ancak genel amaçlı arama yapmak istiyorsanız, DuckDuckGo gibi bir dark web arama motoru kullanabilirsiniz. DuckDuckGo, adreslerinin sonu .onion ile biten tüm Tor sitelerini endeksleyen nadir motorlardan biridir ve aynı nedenle dark web kullanıcıları tarafından tercih edilir. Bir arama motoru kullanmazsanız, sadece gerçek adresini zaten bildiğiniz siteleri ziyaret edebilirsiniz.

Tor tarayıcının herkesin erişimine sunulduğu 2008 yılından bu yana, dark web üzerinde işlenen suçlarda gözle görülür bir artış gerçekleştiğini unutmayın. Bu durum, hem Tor’un hem de dark web’in günümüzdeki kötü şöhretine neden olmuştur.

Tor nedir?

Tor, adını dark web’le ilgili hemen her şeyin yanında gördüğünüzden eminiz. Peki, Tor’un tam olarak nasıl çalıştığını hiç merak ettiniz mi? Tor (The Onion Router — Onion Yönlendiricisi), ilk olarak ABD hükümeti tarafından askeri kuruluşların anonim halde mesaj ve bilgi alışverişinde bulunmaları için bir araç olarak yaratılmıştı. Günümüzde ise, dark web içeriklerine erişmek için kullanılan bir tarayıcı haline dönüşmüştür. Bu bakımdan, Google Chrome veya Mozilla Firefox gibi çalışır ancak sadece Tor ağı üzerindeki dark web sitelerini görüntülemek için kullanılabilir.

Programın adı, mesajları şifrelemek için kullandığı yöntemden gelir. Tor, verileri farklı şifreleme katmanları ile (aynı bir soğanın katmanları gibi) sarar ve bir "Onion Routers" (Soğan Yönlendiricileri) ağı üzerinden gönderir. (Onion, soğan demektir.) Hedefe ulaşana dek verilerin üzerinden geçtiği her yönlendirici, şifreleme katmanlarından birini çözer ve şifresi kısmen çözülmüş veriyi bir sonraki yönlendiriciye gönderir. Bu süreç, veri hedeflenen yere ulaşana kadar tekrarlanır. Bu teknik, Dark Web üzerinde yapılan işlemlerin anonim kalmasını sağlar ancak performansı ve bağlantı hızını önemli ölçüde yavaşlatır.

İnsanlar neden dark web’e ilgi duyuyor?

İnsanların dark web’e ilgi duymasının farklı nedenleri vardır. NordVPN tarafından yürütülen bir araştırmada, dark web’e dair tüm Google sorgularının %49’unun sadece bu ağa erişmenin yollarını bulmaya yönelik olduğu ortaya çıktı. Arama yapanların %50,2’si ise, sadece dark web ne demek sorusuna yanıt arıyor.

Sorgularının yaklaşık %0,5’inde (ayda yaklaşık 700 adet), arama yapanlar kendi kişisel verilerinin satılık olup olmadığını kontrol etmeye çalışıyor ve bu sorguların tamamı ABD kaynaklı. İngiltere ve ABD’den yapılan aramaların %0,3’ü ise, yasa dışı maddeler elde etmeyi amaçlıyor.

Amerikalıların, Kanadalıların ve İngilizlerin yarısı genel olarak dark web’in ne olduğunu anlamaya çalışıyor. Hindistan, bu türden kullanıcıların daha yüksek bir yüzdesine sahip (%64,6). Brezilya’da ise, kullanıcıların %74,5’i dark web’e nasıl erişileceğini bulmaya çalışıyor.

Deep web ve dark web’i kullanmak yasal mı?

Deep web yasa dışı değildir. Yukarıda deep web nedir sorusunu cevaplarken, bu ağın yasal ancak indekslenemeyen çevrimiçi içeriklerden oluştuğunu belirtmiştik. Bu nedenle, deep web olmasa, yüzeysel interneti kullanmak oldukça zor olurdu. E-postaların gelen kutuları ve hesap yönetimi sayfaları bile deep web’in bir parçasıdır. Diğer kısımları ise çoğunlukla birbiriyle alakasız arka plan verilerinden oluşur.

Dark web de yasa dışı değildir. Sonuçta, bu ağın amacı anonimlik sağlamaktır ve bu da çoğu ülkede başlı başına bir suç teşkil etmez. Bununla birlikte, yasadışı faaliyetleri kolaylaştırabiliyor olması, güvenlik güçlerinin daima dikkatini çekmeye devam edecektir ve aynı nedenle dark web’den uzak durmak daha iyi bir fikirdir. Yine de, yukarıda da belirttiğimiz gibi, yasa dışı olanın dark web değil, bu ağ üzerindeki kullanıcı davranışları olduğunu unutmayın. Diğer bir deyişle, dark web’i illegal bir amaçla kullanırsanız halen suç işlemiş sayılır ve yasal yaptırımlara maruz kalabilirsiniz.

Çevrimiçi anonimlik için Dark Web’i kullanmak zorunda değilsiniz

Dark web’i kullanmak anonimlik sağlar ancak bu köpekbalıkları ile dolu bir okyanusta kanayan bir yarayla yüzmek gibidir. Dark web hiç kimse tarafından denetlenmez ve aynı nedenle ne ile karşılaşacağınızı hiçbir zaman bilemezsiniz. Örneğin bu ağdan bir ürün satın alırsanız kimliğinizi gizleyebilirsiniz, ancak ürünü teslim alıp almayacağınızdan hiçbir zaman emin olamazsınız. Dark web’de "hizmet şartları" yoktur ve satıcıyı da satın aldığınız şeyi size göndermeye zorlayacak bir otorite bulunmaz.

NordVPN, dark web’in tekinsiz içeriğine maruz kalmadan çevrimiçi güvenlik elde etmenizi sağlar. Yapmanız gereken tek şey bir abonelik planı seçmek ve VPN yükle düğmesine tıklamaktır. NordVPN’in iOS uygulaması, kimlik bilgileriniz ifşa olursa size uyarı gönderen Dark Web Monitor özelliğine de sahiptir.