Bot – co to jest? Wyjaśniamy dobre i złe boty internetowe

Jak działają boty?

Słowo „bot” to nic innego jak skrócona wersja słowa „robot”. Bot to oprogramowanie stworzone do wykonywania powtarzalnych zadań w bardzo krótkim czasie. Jest ono oparte na algorytmie sztucznej inteligencji, a jego celem jest naśladowanie ludzkich zachowań i odwzorowywanie ich w internecie. Dotyczy to głównie języka, którym posługują się użytkownicy mediów społecznościowych lub forów internetowych, ale nie tylko. Oznacza to tyle, że takie oprogramowanie jest w stanie zachowywać się w sieci w taki sam sposób, jak żywy użytkownik.

„To bot!”

Jednak w świecie wirtualnym — tak, jak w prawdziwym — musi być zachowana równowaga. Dlatego podczas korzystania z internetu możemy natknąć się zarówno na dobre, jak i złe boty. Te dobre są w stanie znacząco podnieść komfort korzystania z internetu, podczas gdy zadaniem złych botów może być np. rozprzestrzenianie złośliwego oprogramowania.

Rodzaje dobrych botów

Zadaniem dobrych botów jest wyręczanie użytkowników w przeróżnych działaniach, od takich jak zachowanie porządku na forum i usuwanie przekleństw oraz innych niecenzuralnych treści w postach, po pomoc w marketingu i optymalizacji stron internetowych.

• Robot indeksujący – to oprogramowanie znane pod nazwami „pająk” lub „web crawler”. Niczym pełzający pająk skanuje witryny internetowe w celu zebrania jak największej ilości informacji w krótkim czasie. To oprogramowanie wykorzystywane w wyszukiwarkach takich jak Google, Yahoo, czy Bing.
• Inteligentny Asystent – Masz iPhone’a i korzystasz z pomocy Siri? Ta niezwykle pomocna asystentka to świetny przykład zaawansowanego technologicznie bota. Podobnie sprawa się ma z Alexą i Asystentem Google.
• Chatboty – obsługa klienta poprzez czat obsługiwany przez bota, który rzeczowo odpowie na większość pytań klientów, pozwala na uniknięcie pisania jednej rzeczy kilkadziesiąt razy w ciągu dnia przez konsultanta. Co więcej, taki bot jest w stanie wykonywać pracę przez 24 godziny na dobę, dzięki czemu jest tańszy oraz bardziej efektywny od człowieka.
• Boty indeksujące – to programy, które monitorują sieć w celu skatalogowania znajdujących się w niej treści. Służą do sprawdzania wydajności strony internetowej i zgłaszania ewentualnych problemów.
• Boty marketingowe – firmy marketingowe używają botów do śledzenia reklam, monitorowania opinii klientów, kontroli trendów słów kluczowych i innych. Istnieją dziesiątki narzędzi online, które pomagają firmom monitorować wszystkie rodzaje metryk oraz zwiększać dochody.
• Boty agregujące – Boty te zbierają informacje z różnych stron internetowych, a następnie dodają je do newsfeedu danej platformy lub dostarczają bezpośrednio do użytkowników. Na przykład wiele mediów umożliwia zapisanie się do ich newslettera, a następnie otrzymywanie codziennej dawki wybranych artykułów.

Rodzaje złych botów

Niestety istnieje też szereg botów przeznaczonych do bardziej niecnych celów. Zadaniem złych botów jest wyrządzanie szkód użytkownikom na korzyść cyberprzestępców.

• Spam boty – Te boty tworzą fałszywe konta użytkowników, zgarniają informacje kontaktowe i rozprzestrzeniają spam w całym internecie. Mogą one wysyłać spamowe wiadomości e-mail i umieszczać posty na różnych forach lub platformach mediów społecznościowych. Spam boty są wykorzystywane do wszystkiego, od reklamowania określonych produktów po rozprzestrzenianie złośliwego oprogramowania.
• Boty kopiujące strony internetowe (Web scraping) – zwane też skrobaczkami, mogą pobrać całą zawartość Twojej strony internetowej, a następnie ponownie opublikować ją gdzie indziej. To nie tylko narusza prawa autorskie, ale może zaszkodzić reputacji strony, a nawet spowodować problemy z indeksowaniem Google.
• Boty sczytujące dane uwierzytelniające – tzw. Credential stuffing bots pobierają wyciekłe hasła i sprawdzają, czy pasują one do pozostałych kont na innych popularnych serwisach, takich jak Netflix, Spotify, Facebook czy Amazon. W ten sposób mogą przejąć więcej kont, a następnie sprzedać je online.
• Boty DDoS (Zombie) – Gdy haker zainfekuje ogromną ilość urządzeń złośliwym oprogramowaniem, mogą one zostać zamienione w „zombie” i wykorzystane do ataków DDoS. Boty DDoS rozprzestrzeniają złośliwe oprogramowanie na inne urządzenia, tworząc botnet. Im więcej botów ma haker, tym potężniejszy może być atak.
• Boty do oszustw reklamowych – Przestępcy mogą programować boty klikające reklamy w celu generowania przychodów, tzw. boty „ad fraud”. Powiedzmy, że internetowy partner umieszcza Twoją reklamę na swojej stronie i pobiera od Ciebie opłaty na podstawie ilości kliknięć, które ta reklama otrzymuje. Te liczby mogą być łatwo manipulowane przez boty tego typu.

Czy boty internetowe są nielegalne?

Boty internetowe są legalne, o ile nie wykonują żadnych złośliwych działań. Bot sam w sobie jest tylko programem komputerowym, który może być używany na wiele sposobów. Używanie botów w celu zainfekowania urządzeń złośliwym oprogramowaniem, kradzieży danych uwierzytelniających użytkowników i naruszania praw autorskich jest zdecydowanie nielegalne. Boty pomagające w interakcji z klientami, indeksujące strony w Google lub boty używane do autoryzacji, na przykład CAPTCHA, nie naruszają żadnych praw i można ich legalnie używać.

Jak rozpoznać, że masz do czynienia z botem?

Boty stają się coraz bardziej zaawansowane, więc czasem może być trudno stwierdzić, czy rozmawiasz z prawdziwą osobą, czy z programem komputerowym. Szacuje się, że na samym Twitterze może być około 20-50 milionów fałszywych kont. Powoduje to również problemy z prywatnością w mediach społecznościowych, ponieważ boty mogą wykraść Twoje dane uwierzytelniające i wykorzystać Twoje konto do dalszego szerzenia swoich działań. Oto kilka sposobów na rozpoznanie bota:

1. Sprawdź dany profil. Podejrzane linki, zdjęcia i brak podstawowych informacji mogą wskazywać, że profil należy do bota. Bot może obserwować tylko kilka innych profili lub grupę innych botów.
2. Zadaj pytanie. Jeśli rozmawiasz z botem, zadaj mu przyziemne pytanie, takie jak „Jaki jest Twój ulubiony rodzaj herbaty?” lub „Od jak dawna pracujesz w obecnej firmie?”. Boty nie są zaprogramowane do odpowiadania na takie pytania.
3. Szukaj oznak robotycznego języka. Język, którym posługuje się bot, może brzmieć nienaturalnie i powtarzalnie. Bot zazwyczaj nagminnie wraca do tego samego tematu, co może wskazywać na to, że nie rozmawiasz z prawdziwym człowiekiem.
4. Sprawdź sekcję komentarzy. Podczas gdy boty są dobre w zamieszczaniu treści, nie radzą sobie z odpowiadaniem na komentarze i zamieszczają w kółko te same rzeczy.

Jak rozpoznać, że w Twoim komputerze grasuje bot

Dobre boty nie wyrządzają żadnych szkód, natomiast złe boty mogą wykraść Twoje dane osobowe, zainstalować złośliwe oprogramowanie i dodać Twoje urządzenie do botnetu. Jeśli zauważysz na swoim urządzeniu któryś z poniższych znaków, to istnieje spora szansa na to, że w Twoim systemie pojawił się nieproszony gość:

• Twój komputer staje się powolny lub zawiesza się bez żadnego powodu.
• Podejrzane reklamy i wyskakujące okienka pojawiają się znienacka.
• Zmienia się Twoja domyślna strona główna.
• Twoja przeglądarka może zawierać paski narzędzi lub rozszerzenia, których wcześniej nie było.
• Wyłączenie komputera trwa dłużej niż zwykle.
• Nie można zaktualizować systemu operacyjnego.
• Na Twoich profilach w mediach społecznościowych pojawiają się podejrzane linki.
• Wentylator pracuje nadmiernie nawet wtedy, gdy nic nie robisz z komputerem.
• Większe niż zwykle zużycie pamięci RAM.

Co zrobić, gdy Twój komputer zostanie zainfekowany botami

Jeśli masz wrażenie, że bot zainfekował Twój komputer, musisz działać szybko. Każda minuta ma znaczenie, ponieważ przestępcy mogą już wykonywać swoją brudną robotę. Oto co możesz zrobić:

1. Odłącz swój komputer od internetu, aby hakerzy nie mogli wykraść Twoich informacji.
2. Uruchom komputer w trybie bezpiecznym.
3. Sprawdź wszystkie aplikacje uruchomione na urządzeniu, wyłącz te, których nie rozpoznajesz i odinstaluj je.
4. Uruchom skaner bezpieczeństwa.
5. Zainstaluj ponownie swoją przeglądarkę.

Jak chronić swój komputer przed botami

• Używaj silnych haseł. Nie używaj tego samego hasła do wszystkich swoich kont. Silne hasło powinno zawierać duże i małe litery w połączeniu ze znakami specjalnymi i cyframi. Możesz również użyć bezpłatnego menedżera haseł, takiego jak NordPass, aby stworzyć złożone hasła.
• Aktualizuj swoje oprogramowanie na bieżąco. Klikanie słynnej opcji „przypomnij później” naraża Twój komputer na poważne ryzyko. Dzięki temu hakerzy mogą wykorzystać dziurę w zabezpieczeniach i zainstalować złośliwe oprogramowanie.
• Nie klikaj podejrzanych linków ani reklam. Jedno przypadkowe kliknięcie linku w e-mailu lub wiadomości tekstowej może wystarczyć, aby „uprowadzić” Twój komputer i dodać go do botnetu. Dokładnie sprawdź każdy otrzymany link lub załącznik i upewnij się, że pochodzi on z zaufanego źródła.
• Korzystaj z funkcji Threat Protection Pro od NordVPN. Funkcja ta neutralizuje cyberzagrożenia, zanim zdołają wyrządzić jakiekolwiek szkody na Twoim urządzeniu. Pomaga zidentyfikować pliki pełne złośliwego oprogramowania, powstrzymuje przed odwiedzaniem złośliwych stron internetowych, a także blokuje trackery i natrętne reklamy.
• Używaj VPN-a. VPN ukrywa Twój adres IP i szyfruje Twój ruch za pomocą szyfrowania nowej generacji, zwiększając tym samym Twoje bezpieczeństwo online. Jeśli często korzystasz z publicznego Wi-Fi, posiadanie VPN-a na swoim urządzeniu jest koniecznością. Hakerzy mogą tworzyć fałszywe hotspoty i uszkodzić Twoje urządzenie. Z jednym kontem NordVPN możesz chronić do sześciu urządzeń: smartfony, laptopy, tablety i inne.