Netiquette 101: gedragsregels voor het internet

Wat is netiquette?

Het woord netiquette is een samenstelling van ‘netwerk’ en ‘etiquette’. De betekenis van netiquette is het geheel van gedrags- en omgangsregels op het internet. Het zijn ongeschreven regels waar iedere internetgebruiker zich aan moet houden om de communicatie zo prettig mogelijk te laten verlopen.

Een van de grootste problemen bij online communicatie is dat we niet fysiek tegenover elkaar zitten wanneer we communiceren. Wanneer we de emoties en lichaamstaal van onze gesprekspartner niet kunnen zien, is het soms moeilijk om de situatie te lezen en te begrijpen hoe de ander zich voelt of reageert. Daarom is het essentieel om netiquette te volgen om te voorkomen dat we verkeerd begrepen worden of de verkeerde boodschap overbrengen.

Naast algemene netiquette-gedragsregels zijn er ook specifieke vormen van netiquette. Fora en chatsites hanteren vaak hun eigen omgangsvormen. En er zijn ook specifieke netiquette-regels voor e-mail. Een voorbeeld van netiquette is bijvoorbeeld dat je anderen niet lastigvalt met ongevraagde reclame.

Geschiedenis van netiquette

Het woord netiquette werd voor het eerst gepost in een Usenet forum in 1982. Hetzelfde jaar dat het internet in Europa vorm aan begon te nemen. Het werd in eerste instantie als grap gebruikt, maar werd al snel daarna ingezet om effectieve e-mailcommunicatie te beschrijven. Meer dan 40 jaar later is er veel veranderd in het digitale landschap. De opkomst van social media en social engineering hebben een grote invloed op hoe we ons online gedragen.

Net als het internet zelf evolueert internet-etiquette daarom voortdurend en varieert het in verschillende gemeenschappen. Netiquette verschilt op elk social media-platform en elke website.

De 10 netiquette-regels

Slechte netiquette kan grote gevolgen hebben voor je reputatie of persoonlijke relaties. Onthoud daarom dat de online netiquette-regels net zo belangrijk zijn als gedragsregels in het echte leven. Volg deze tien netiquette-regels voor fijne virtuele communicatie.

1. Hou rekening met de mens achter de computer

Onthoud dat er aan de andere kant van het beeldscherm een mens van vlees en bloed zit. Je communiceert niet met een beeldscherm, maar met iemand met gevoelens en een eigen mening die gevormd is door zijn culturele achtergrond en levensgeschiedenis.

2. Denk twee keer na voordat je iets deelt

Een van de belangrijkste regels van de netiquette is het verstandig delen van informatie. Vergeet niet dat zodra je foto’s of meningen online staan, ze voor iedereen toegankelijk zijn. Dus elke keer dat je een bericht plaatst, moet je je afvragen of het bericht gepast is en nadenken over mogelijke gevolgen op je werk, op school, voor je kinderen, vrienden of jezelf.

3. Pas je aan je omgeving aan

Op een internetforum is het gebruik van emoji’s misschien heel normaal. Maar als je ze in een zakelijke e-mail gebruikt, word je al snel niet meer serieus genomen. Wees je er dus altijd bewust van in welke setting en met wie je communiceert.

4. Presenteer je online op je best

Een beeldscherm is voor sommige mensen een goede reden om alle remmen los te laten. Ze denken dat ze ongestraft de meest vreselijke dingen kunnen typen, omdat de ander ze toch niet kan zien. Doe dit niet – blijf altijd netjes en sta open voor argumenten. Typ geen schreeuwerige berichten met capslock ingeschakeld en (veel) uitroeptekens. DAT KOMT NIET NETJES OVER!!

5. Hou rekening met de tijd van anderen

Dankzij het internet zijn we altijd en overal bereikbaar. Maar dat betekent niet dat we dat ook altijd moeten zijn. Je kunt in een bepaalde tijd maar een bepaalde hoeveelheid informatie verwerken. Kom daarom snel ter zake in je berichten en geef de ander ook de tijd om te reageren.

6. Niet spammen

Een andere basisregel op internet is waarschijnlijk al bekend: spam andere mensen niet. We krijgen allemaal ongevraagde en irrelevante e-mails of berichten in onze inbox. Het is vervelend als deze van bedrijven komen die je geen toestemming hebt gegeven om contact met je op te nemen, maar de doorstuurmails vol 'schattige' gifjes van je tante Annemiek gooi je ook ongelezen in de prullenbak.

7. Doe niet mee met flame wars

Laat je niet meeslepen in felle online discussies, bekend als flame wars. Flaming is het posten van berichten die beledigend of aanstootgevend zijn. Onthou je daarom van flame wars, of probeer een uit de hand gelopen discussie in goede banen te leiden.

8. Respecteer de privacy van anderen

Wees voorzichtig met informatie die je over anderen deelt. Vraag vrienden of familie of ze het goed vinden dat je een foto van ze deelt, voordat je dit doet. Gebruik altijd BCC (blind carbon copy) in plaats van CC (carbon copy) om mails discreet door te sturen als er meer dan één ontvanger is. De BCC-functie verbergt de e-mailadressen van de ontvangers en houdt ze privé.

9. Doe een fact-check voordat je iets deelt

Vertrouw niet alles wat je online leest of ziet. Het internet staat vol met verkeerde informatie, spam en propaganda die is bedoeld om te misleiden. Wees geen doorgeefluik voor leugens en controleer de feiten voordat je iets op Facebook of andere social media plaatst.

10. Wees vergevingsgezind

Iedereen kan fouten maken. Een beginneling is misschien nog niet helemaal op de hoogte van de geldende netiquette. Wees coulant en help waar nodig.

Netiquette op social media

Er loeren overal gevaren op social media. Ben je al een tijdje aan het chatten met iemand die je online hebt leren kennen? En lukt het maar niet om te videobellen? Dan kan er sprake zijn van catfishing. Zelfs realistische foto’s en video’s en zijn niet meer betrouwbaar, omdat het wel eens een deepfake zou kunnen zijn.

Voeg alleen mensen die je daadwerkelijk kent toe aan je vriendenlijst op social media. Wees voorzichtig met het delen van persoonlijke informatie, zoals je naam, adres en telefoonnummer om identiteitsfraude te voorkomen. Kies een nickname die zo min mogelijk met je identiteit te maken heeft en waar anderen geen aanstoot aan kunnen nemen. En zorg ervoor dat niemand anders toegang tot je accounts kan krijgen.

Netiquette voor kinderen

Ook kinderen moeten zich bewust zijn van hun internetgedrag. Het is belangrijk om met je kind te praten over mogelijke gevaren, maar ook om hun privacy te respecteren. Maak duidelijk dat ze nooit met iemand mogen afspreken die ze alleen via een forum of chat kennen. Leg uit wat cyberpesten is en wat ze kunnen doen als ze hier zelf slachtoffer (of dader) van zijn.

Waarom is netiquette belangrijk?

Netiquette is belangrijk, omdat het voor iedereen een veilige en respectvolle internetomgeving creëert. Netiquette voorkomt miscommunicatie en zorgt ervoor dat gebruikers het internet als positief ervaren. Door jezelf online op een goede manier te presenteren, zul je beter op anderen overkomen en succesvoller zijn. Zowel op sociaal vlak als in je professionele leven. Niemand kan je verplichten je aan online gedragsregels te houden, maar bedenk wel dat de manier waarop je je online gedraagt, veel over je persoon zegt.