Czym jest bloatware?
Bloatware, czyli „zasobożerność”, to w przeważającej większości wypadków rodzaj oprogramowania preinstalowanego. Co to oznacza? To, że jest ono obecne na Twoim urządzeniu już w momencie zakupu.
Najczęściej dzieje się tak ze względu na rozmaite powiązania pomiędzy twórcami oprogramowania, które definiujemy jako bloatware, a producentami komputerów, tabletów czy telefonów.
Owe związki mogą polegać np. na tym, iż producent sprzętu otrzymuje pieniądze w zamian za preinstalację na swoich urządzeniach określonych aplikacji. Te przynależne do kategorii bloatware mogą również gromadzić dane użytkownika, z których następnie korzysta zarówno twórca niechcianego oprogramowania, jak i sam producent sprzętu.
Druga z możliwych dróg infekcji bloatware to odwiedzanie stron w sieci. W tym wypadku Potentially Unwanted Programs (inna nazwa dla bloatware) mogą być instalowane łącznie ze złośliwym oprogramowaniem. W tej ostatniej sytuacji niechciane aplikacje będą rzecz jasna o wiele bardziej niebezpieczne niż wówczas, gdy masz do czynienia z oprogramowaniem preinstalowanym przez producenta.
Istnieje również druga definicja zasobożerności. Według niej jest to po prostu oprogramowanie zaimplementowane w taki sposób, że wykorzystuje zasoby komputera, nieproporcjonalnie do znaczenia wykonywanego zadania. Przykładowo, ktoś pisze pasjansa, nie dbając o wykorzystywany RAM oraz ilość operacji na procesorze graficznym (GPU). W ten sposób taki pasjans może zabierać tyle samo zasobów, co popularna gra Red Dead Redemption 2.
Z jakiego powodu bloatware jest niepożądane?
Podstawowy i zdecydowanie najczęściej występujący problem z Potentially Unwanted Programs polega na zbytecznym obciążeniu pamięci podręcznej. W skrajnych wypadkach PUP może wręcz niemal całkowicie absorbować RAM Twojego urządzenia, co znacząco wpłynie na jego wydajność.
Ponadto bloatware często angażuje procesor w dużej mierze nawet wówczas, kiedy działa w tle, przez co niepotrzebnie zajmuje miejsce na dysku twardym. Niekiedy też producenci sprzętu albo oprogramowania mają podpisane umowy z mniejszymi producentami różnego rodzaju aplikacji. Te ostatnie mogą z kolei zawierać reklamy, zbierać dane o użytkowniku, a nawet przekierowywać na potencjalnie niebezpieczne strony.
Bloatware w wielu wypadkach czyni także użytkownika bardziej podatnym na ataki hakerskie oraz niepotrzebnie eksponuje jego prywatność. Dla przykładu kupujesz nowy smartfon i od razu masz na nim zainstalowaną aplikację z mapami, która używa Twojej lokalizacji. Taka aplikacja może zbierać i wysyłać dane, np. miejsce zamieszkania, pracy, centra handlowe, które odwiedzasz itd.
Inny przykład to aplikacje na Windows 10 i Windows 11, które pokazują newsy ze świata. Teoretycznie nie jest to nic złego, ale w rzeczywistości oprogramowanie może np. targetować treści. Podobny przypadek dotyczył Facebooka przed poprzednimi wyborami w USA. Okazało się, że znany portal społecznościowy współpracował z agencją PR-ową z UK, która badała opinię publiczną, a następnie, na bazie tych badań, dostosowywała artykuły do użytkowników.
Windows 10 i Windows 11 bloatware: w jaki sposób można usunąć niepotrzebne aplikacje?
W przypadku natywnych aplikacji typu bloatware ich usunięcie może okazać się problematyczne i wymagać zastosowania bardziej zaawansowanych metod.
Standardowa dezinstalacja
Pierwsza metoda jest zdecydowanie najprostsza, ale zarazem najbardziej efektywna.
1. Otwórz Ustawienia systemu Windows.
2. Wejdź w Aplikacje.
3. Odznacz aplikację, którą chcesz usunąć i sprawdź, czy można ją odinstalować.
Jakie są wady tej metody? Zdecydowanej większości aplikacji nie będziesz mógł odinstalować.
Konsola Windows PowerShell
1. Uruchom PowerShell jako administrator.
2. Teraz będziesz potrzebować komendy Remove-AppxPackage oraz pełnej nazwy aplikacji, którą chcesz usunąć ze swojego systemu. Przykładowo dla aplikacji Windows Maps nazwa ta będzie wyglądać następująco:
3. Usunięcie WindowsMaps będzie więc wymagać komendy:
Skąd wziąć pełną nazwę aplikacji? W tej mierze również będziesz potrzebować Microsoft PowerShell.
1. Wpisz polecenie:
2. W tym momencie zobaczysz listę swoich aplikacji (lewa strona) oraz ich pełne nazwy (prawa strona).
Resetowanie ustawień komputera
Ta opcja przyda Ci się tylko w przypadku nabytego oprogramowania bloatware. Ponadto, przywracanie systemu usunie również wiele innych danych z Twojego dysku twardego.
Aby skorzystać z tej opcji, otwórz menu Odzyskiwanie, a następnie kliknij Rozpocznij pod opcją Resetuj ustawienia komputera do stanu początkowego.
Usuwanie bloatware z Androida
Niechciane oprogramowanie może występować również na Androidzie. Można go uniknąć, dbając o bezpieczeństwo urządzenia poprzez zainstalowanie programu antywirusowego, regularne skanowanie systemu i unikanie pobierania plików z nieznanych źródeł. Warto również wspomagać się dodatkowymi narzędziami. Przykładowo, VPN Android od NordVPN zawiera funkcję Threat Protection automatycznie blokującą potencjalnie szkodliwe witryny internetowe.
Metoda pierwsza — remove bloatware Android
1. Wejdź w Tablicę Aplikacji, a następnie wybierz Ustawienia.
2. Przejdź do menu Aplikacje i powiadomienia.
3. Odznacz aplikację, którą chcesz usunąć.
4. Kliknij przycisk Odinstaluj.
Metoda druga — rootowanie telefonu
Możesz także zrootować Twój telefon. Nie jest to jednak rozwiązanie polecane, ponieważ w przeważającej większości wypadków rootowanie oznacza utratę gwarancji.
Mówiąc najkrócej, rootowanie udostępnia Ci status administratora Twojego systemu Android. Opcja ta jest przeznaczona właściwie wyłącznie dla zaawansowanych użytkowników. W przeciwnym wypadku rootując telefon z Androidem, możesz przysporzyć sobie więcej szkody niż pożytku.
Metoda trzecia — specjalne programy do usuwania niechcianych aplikacji
Teoretycznie to rozwiązanie powinno być prostsze. Niestety, w praktyce większość programów do usuwania niechcianych aplikacji z Androida wymaga uprzedniego zrootwania telefonu. Owszem, można znaleźć aplikacje, które są nieco łatwiejsze w działaniu, jednak będą one jednocześnie mniej efektywne.
Jeżeli chcesz usunąć oprogramowanie typu bloatware z Androida przy pomocy przeznaczonych do tego programów, pamiętaj, aby najpierw zawsze dokładnie sprawdzić tego rodzaju narzędzie.
Metoda czwarta — zakup urządzenia, które jest mniej obciążone oprogramowaniem bloatware
Tańsze smartfony będą zawierać więcej niechcianego oprogramowania niż bardziej kosztowny sprzęt. Weźmy na przykład telefon marki Xiaomi i porównajmy go z Google Pixel lub Motorolą Z. Różnica w ilości bloatware’u na pewno będzie zauważalna.
Alternatywą jest zakup telefonu, który nie jest powiązany z żadnym operatorem. Jednak w ten sposób prawdopodobnie zapłacisz znacznie więcej.
W jaki sposób unikać bloatware’a?
Zasadniczo wskazówki w tej materii są trzy. Pierwsza z nich dotyczy wyboru urządzeń, które posiadają mniej natywnego oprogramowania typu bloatware.
Wskazane jest także pobieranie poszczególnych programów oddzielnie, nie zaś w pakietach: w tych ostatnich znacznie łatwiej bowiem o „przemycenie” do Twojego systemu oprogramowania typu bloatware.
Istotne znaczenie ma także pobieranie aplikacji wyłącznie od oryginalnych dostawców. W ten sposób zmniejszasz ryzyko ekspozycji nie tylko na bloatware, ale również bardziej niebezpieczne rodzaje niechcianego oprogramowania.
Możesz też skorzystać z oprogramowania, które pomoże Ci unikać bloatware’a np. poprzez skanowanie pobieranych plików. Funkcja Threat Protection Pro, którą możesz włączyć w aplikacji NordVPN z aktywną subskrypcją, wykrywa potencjalne zagrożenia ukryte w pobieranych plikach i natychmiast je usuwa, jeśli zajdzie taka potrzeba. Ochrona przed złośliwym oprogramowaniem zapewnia bezpieczeństwo i ochronę Twojego urządzenia, dzięki czemu nie zostanie ono zainfekowane niepożądanym oprogramowaniem.
I wreszcie, naprawdę warto na bieżąco monitorować stan swojego systemu oraz usuwać gromadzący się w nim bloatware. Oprogramowanie tego rodzaju ma bowiem tendencję do odkładania się w systemie, przez co stopniowo pochłania coraz większą ilość zasobów.
Bezpieczeństwo online zaczyna się od jednego kliknięcia.
Zachowaj bezpieczeństwo, wybierając VPN dominujący na całym świecie
