Wat is spyware en hoe kun je het verwijderen?

Wat is spyware?

Spyware is een type kwaadaardige software of malware die stiekem op een apparaat wordt geïnstalleerd en alle activiteiten van de gebruiker bijhoudt. Spyware wordt op grote schaal door cybercriminelen gebruikt om persoonlijke informatie, wachtwoorden voor accounts, creditcardgegevens, informatie van identiteitsbewijzen en nog veel meer te verzamelen. Het vervelende van spyware is dat je telefoon gehackt en de spyware geïnstalleerd kan worden zonder dat je het doorhebt. Omdat eenmaal geïnstalleerde spyware verwijderen niet altijd makkelijk is, is het belangrijk te weten hoe je de installatie ervan kunt voorkomen.

Spyware kan voor verschillende doeleinden worden gebruikt:

• Criminele activiteiten. Cybercriminelen gebruiken spyware om gegevens te verzamelen van de apparaten van hun slachtoffers.
• Marketingdoeleinden. Adverteerders verzamelen gegevens vaker dan wenselijk op onethische manieren, bijvoorbeeld door spyware te gebruiken om de activiteiten van hun klanten te volgen.
• Spionage door de overheid. Overheidsfunctionarissen kunnen ook spyware gebruiken om personen van belang te bespioneren.
• Rechtshandhaving. Politie of geheime diensten kunnen spionagesoftware gebruiken om criminelen op te sporen.
• Bedrijfscontrole. Werkgevers kunnen hun personeel in de gaten houden.

Welke soorten spyware zijn er?

Spyware komt helaas in veel verschillende soorten en maten voor. We bespreken hier de meestvoorkomende soorten:

Adware

Adware is een type spyware dat vaak met shareware en andere software gebundeld wordt en zo onbewust door gebruikers wordt gedownload. Dit type spyware wordt vaak gebruikt om internetactiviteiten zoals browsegeschiedenis, zoekvoorkeuren en meer van een gebruiker te volgen. Deze gegevens worden vervolgens voor marketingdoeleinden verkocht aan derde partijen. Daarnaast toont adware vaak vervelende advertenties en pop-ups in de browser.

Keylogger

Een keylogger houdt de toetsaanslagen op een toetsenbord bij. Deze spyware wordt door cybercriminelen gebruikt om inloggegevens, creditcardgegevens en gevoelige gegevens van gebruikers te stelen. Keyloggers worden daarnaast ook wel eens door ouders gebruikt die de smartphone-activiteit van hun kinderen willen volgen.

Stalkerware

Stalkerware is een type spyware die een stalker stiekem op het apparaat van een slachtoffer installeert. Meestal moet de stalker fysieke toegang hebben tot het apparaat van het slachtoffer om de software te installeren. Omdat het vaak door jaloerse partners wordt gebruikt, wordt deze software ook wel ‘spouseware’ genoemd.

Stealware

Stealware is ontwikkeld om te profiteren van online winkels die credits toekennen aan websites die verkeer naar hun productpagina’s sturen. Dit type spyware maakt gebruik van HTTP-cookies om de commissie die normaal door de site wordt verdiend, naar een andere website toe te wijzen.

Systeemmonitors

Systeemmonitors is de benaming voor spyware die wordt gebruikt om elke activiteit die op een systeem gebeurt op te slaan. Denk aan toetsaanslagen, e-mails, chatdialogen, telefoongesprekken, geopende programma’s en nog veel meer. Deze informatie wordt naar een derde partij gestuurd die het voor marketing- of andere doeleinden gebruikt. Systeemmonitors kunnen ook gebruikt worden om een systeem te controleren en kwetsbaarheden op te sporen.

Hoe komt spyware op je systeem terecht

Spyware kan op een pc of Mac, maar ook op iOS- of Android-apparaten geïnstalleerd worden. Hoewel Windows-apparaten er gevoeliger voor zijn, slagen hackers er steeds beter in om het besturingssysteem van Apple binnen te dringen. Spyware verstopt zich meestal in een andere toepassing of bestand en wordt zo onbewust door gebruikers gedownload. Dit zijn de meest voorkomende manieren waarop dit gebeurt:

• Door het downloaden van bestanden van onbetrouwbare of onbekende bronnen;
• Door het openen van e-mailbijlages van een afzender die je niet herkent;
• Door het illegaal downloaden van muziek, video, games en e-books;
• Door op online advertenties te klikken of een bericht in een pop-up te accepteren zonder de inhoud goed gelezen te hebben.

Hoe kan je Spyware herkennen

Spyware verstopt zich vaak goed, waardoor het moeilijk vindbaar is. Er zijn echter wel een paar tekenen die erop wijzen dat je computer of smartphone is geïnfecteerd:

• Je systeem werkt opeens langzamer;
• Je wordt gebombardeerd met pop-ups;
• Je hebt opeens nieuwe toolbars en een nieuwe startpagina, maar herinnert je niet deze te hebben geïnstalleerd;
• Je merkte een onverklaarbare stijging van datagebruik of bandbreedte op;
• Het inloggen op beveiligde sites lukt niet altijd goed (als inloggen pas bij de tweede poging lukt, kan dit betekenen dat de eerste poging via een vervalste browser liep en het wachtwoord aan een derde partij is doorgegeven).

Spyware verwijderen

Spyware verwijderen is meestal niet zo eenvoudig, omdat het zich vaak goed verstopt. Veel spyware heeft bovendien een zogenaamde ‘resurrectie-functie’ ingebouwd. Dat betekent dat het zichzelf opnieuw download als je het probeert te verwijderen terwijl je met het internet verbonden bent.

De volgende tips zullen je helpen om spyware van je iPhone, Anroid-smartphone en computer te verwijderen:

• Maak het rooten of jailbreaken van je smartphone ongedaan. Veel spyware vereist dat je Android telefoon geroot of je iPhone gejailbreakt is om goed te werken. Door dit ongedaan te maken, kun je spyware onklaar maken;
• Verwijder spyware in de veilige modus op je Android-smartphone. Zo zorg je ervoor dat de spyware niet meer actief is en je apparaat geen verbinding heeft met het internet, waardoor het zichzelf opnieuw kan installeren;
• Gebruik betrouwbare antivirus- en antimalwaresoftware om spyware te voorkomen en te herkennen. Deze software kan ook spyware verwijderen. Pas echter op: veel apps die zeggen spyware te verwijderen, bevatten zelf spyware. Threat Protection Pro van NordVPN is een krachtige anti-malwaretool die schadelijke websites automatisch blokkeert en de bestanden die je downloadt op malware scant.
• Zet je systeem terug naar de fabrieksinstellingen. Een fabrieksreset verwijdert gegevens en gedownloade programma’s en zet je systeem terug naar de oorspronkelijke staat. Het is belangrijk om een back-up van je gegevens te maken, zodat je deze niet kwijtraakt.

Zo kun je spyware voorkomen

Spyware helemaal voorkomen is moeilijk zolang je van het internet gebruikmaakt. Op deze manieren kun je de kans op spyware echter aanzienlijk verkleinen:

• Werk je besturingssysteem en software regelmatig bij voor de nieuwste updates;
• Beperk beheerdersrechten op je computer en smartphone. Als je je computer als beheerder gebruikt, is het installeren van spyware veel makkelijker;
• Gebruik schermvergrendeling op je smartphone en gebruik sterke wachtwoorden op je computer om ongeoorloofde toegang te voorkomen;
• Gebruik een VPN om je verbinding te beschermen. Via een VPN-verbinding worden je gegevens versleuteld en ben je online minder kwetsbaar. Dit is vooral belangrijk als je gebruikmaakt van openbare wifi;
• Maak gebruik van goede antivirus- en antimalwaresoftware.

Conclusie

We hopen je een duidelijk antwoord te hebben gegeven op de vraag “Wat is spyware?” en dat je onze tips succesvol kunt gebruiken om het te voorkomen en verwijderen. Je telefoon controleren op spyware en je computer scannen op spyware is iets wat je het beste van tijd tot tijd kunt doen, omdat het op je apparaat aanwezig kan zijn zonder dat je het in de gaten hebt. Het belangrijkste is om altijd voorzichtig te zijn als je op het internet surft, omdat elk onschuldig lijkend bestand malware kan bevatten.