Malware — co to jest?

Czy taka odpowiedź jest poprawna? Tak, ale jedynie do pewnego stopnia. Malware stanowi bowiem znacznie szersze pojęcie.

Czym tak naprawdę jest malware?

Złośliwe oprogramowanie występuje w wielu różnych odmianach. Warto jednak zapytać, co łączy wszystkie rodzaje zaliczające się do kategorii malicious software ?

Można tutaj wskazać przynajmniej cztery najważniejsze cechy, a mianowicie:

• Malware zawsze jest oprogramowaniem szkodliwym. Różnica może polegać jedynie na stopniu szkodliwości.
• Malware jest instalowane na urządzeniu użytkownika w sposób potajemny, czyli bez jego wiedzy.
• Również działanie oprogramowania typu malware niemal zawsze ma świetnie zakamuflowany charakter, a użytkownik przeważnie nie zdaje sobie sprawy z faktu, że jego urządzenie zostało zainfekowane.
• Malware zawsze stanowi zagrożenie dla użytkownika. Nawet jeżeli komputer z początku zostanie zarażony pozornie niewinnym rodzajem malicious software, to każda obecność takiego oprogramowania w systemie zwiększa ekspozycję na kolejne infekcje.

Można rzecz jasna efektywnie chronić się przed malware. Pomogą w tym dobry antywirus, VPN czy zapora ogniowa (firewall). Wcześniej jednak warto będzie nieco bliżej poznać różne odmiany, w jakich ma zwyczaj pojawiać się malicious software.

Rodzaje złośliwego oprogramowania

Podstawowych kategorii malware jest kilka. Warto zwrócić uwagę na to, jak znacząco różnią się one między sobą. Różnice mogą dotyczyć przede wszystkim:

• poziomu zagrożenia, jaki dany rodzaj złośliwego oprogramowania generuje dla użytkownika,
• mechanizmu działania konkretnej odmiany malware,
• możliwych dróg infekcji złośliwym oprogramowaniem,
• stopnia trudności, jeżeli chodzi o wykrycie oraz usunięcie danej odmiany malicious software.

Przyjrzyjmy się teraz najważniejszym rodzajom złośliwego oprogramowania.

Adware

Być może Adware brzmi groźnie, jednak przeważnie ten rodzaj malicious software nie wyrządza użytkownikowi zbyt dużych krzywd. Działanie Adware najczęściej sprowadza się do wyświetlania niechcianych reklam oraz ewentualnie przekierowywania na określone witryny.

Chociaż standardowo Adware nie jest uznawany za oprogramowanie szczególnie szkodliwe, to jednak problem może się pojawić w momencie przekierowywania na różnego rodzaju zabronione strony lub też witryny, które są w stanie infekować urządzenie innym rodzajami malware’u.

Spyware

Jak sama nazwa wskazuje, Spyware to oprogramowanie szpiegujące użytkownika. W tym wypadku zagrożenie może być znacznie poważniejsze niż w odniesieniu do malware.

Dlaczego? Czasami programy typu Spyware zbierają tylko podstawowe informacje na temat aktywności w sieci. Możliwy jest jednak wariant, w którym Spyware gromadzi oraz przekazuje dosłownie wszystkie informacje na temat użytkownika, a więc hasła, operacje wykonywane w systemie itd.

Wirus

Wirusów komputerowych istnieje całe mnóstwo. Można również wskazać kilka głównych kategorii. Jednak wirus to program lub część kodu, które mają na celu infekcję systemu poprzez nadpisywanie już istniejących aplikacji.

Również szkody powodowane przez wirusy mogą oscylować w bardzo różnych granicach. Czasami efekt infekcji jest prawie niezauważalny, innym razem może dojść nawet do zupełnej utraty danych z dysku twardego.

Robak

Ciekawa, sugestywna i w tym wypadku nader adekwatna nazwa. Ten rodzaj malware niejako wślizguje się do systemu poprzez rozmaite luki. Najczęściej są to niepoddane aktualizacji aplikacje lub elementy systemu.

Trojan

Jeden z najbardziej niebezpiecznych gatunków malware. Nazwa odnosi się rzecz jasna do Konia Trojańskiego i całkiem dobrze opisuje mechanizm działania tego rodzaju malicious software.

Trojan trafia bowiem do systemu wbudowany w inny plik, który sam w sobie nie budzi wątpliwości. Następnie jednak Trojan zaczyna działać w obrębie zainfekowanego systemu, co czasami kończy się utratą przez użytkownika kontroli nad swoim urządzeniem.

Ransomware

Z Ransomware już naprawdę nie ma żartów. Ta odmiana złośliwego oprogramowania jest nie tylko skrajnie niebezpieczna, ale również wyjątkowo podstępna.

Ransomware to programy tworzone w ściśle określonym celu. Mają one dostać się do systemu ofiary, a następnie zaszyfrować dane na twardym dysku. Krótko potem ofiara ataku przeważnie dostaje informacje, że ewentualne odblokowanie dostępu do jej urządzenia będzie wymagać uiszczenia niemałej opłaty.

Rootkit

Rootkity to hakerska wyższa szkoła jazdy. Z jednej strony teoretycznie ryzyko zakażenia komputera zwykłego użytkownika sieci jest niewielkie. Z drugiej natomiast strony, jeżeli haker wprowadzi do systemu Rootkita, problem może być naprawdę poważny.

Rootkity służą do sprytnego przejmowania kontroli nad innym urządzeniem. Nie działają jako osobne aplikacje, ukrywają się głęboko w ustawieniach systemu i bardzo trudno jest je wykryć.

Keylogger

Dosyć niebezpieczne oprogramowanie, które szpieguje klawiaturę użytkownika, czyli inaczej mówiąc, śledzi np. wpisywane hasła. Dobra wiadomość jest taka, że Keyloggera stosunkowo łatwo jest namierzyć oraz usunąć.

Na końcu tekstu wskazujemy sposób na wykrycie Keyloggera (w Internecie bez problemu można znaleźć szczegółowe instrukcje oraz materiały wideo opisujące ten proces).

Exploit

Kolejne narzędzie hakerskie, które należy do kategorii wysoce zaawansowanych. Exploit w ogromnej większości wypadków służy do cyberataków na strony internetowe, portale, sieci prywatne firm czy instytucji publicznych.

Hakerzy raczej nie stosują tak specjalistycznych narzędzi do ataków na zwykłych użytkowników Internetu. Jednak również tutaj warto mieć się na baczności.

Jak chronić się przed malware?

Fundamentalnym i najbardziej efektywnym narzędziem unikania ekspozycji na oprogramowanie typu malware będzie wirtualna sieć prywatna. Wysokiej jakości programy tego typu, jak NordVPN, zapewniają wręcz ekstremalnie wysoki poziom ochrony prywatności.

VPN czyni Cię niewidocznym dla hakerów, przez co jakiekolwiek śledzenie Twojej aktywności w sieci oraz zbieranie na ten temat informacji stają się praktycznie niemożliwe. W ten sposób radykalnie ograniczasz ryzyko wszelkiego rodzaju prób przejęcia Twoich danych. Dodatkową opcją, jaką zapewnia wspomniany NordVPN, jest funkcja Threat Protection Pro, która oznacza wszelkie potencjalnie niebezpieczne witryny.

Ale pomimo swoich zalet nawet najlepsza wirtualna sieć prywatna sama w sobie nie stanowi jeszcze odpowiedniej ochrony. Warto się jednak w taki darmowy VPN zaopatrzyć, ponieważ zwiększa on bezpieczeństwo i prywatność internauty. Subskrypcja NordVPN sprawdzi się w tym wypadku najlepiej. Nie zapomnij też o wysokiej jakości programie antywirusowym. Ponadto, konieczny będzie także wysokiej jakości program antywirusowy. Pamiętaj o jego regularnych aktualizacjach oraz częstym skanowaniu komputera.

Ważną rolę odgrywają również zapora ogniowa, a także odpowiednio często wykonywane aktualizacje systemu. Firewall stanowi narzędzie komplementarne w stosunku do programu antywirusowego. Dzięki aktualizowaniu systemu szybko uniemożliwisz cyberprzestępcom wykorzystywanie różnych luk w oprogramowaniu.

Następny, ale wcale nie najmniej istotny czynnik, to po prostu czujność. Nie należy otwierać wiadomości e-mail pochodzących z niesprawdzonych źródeł, zwłaszcza załączników. Odwiedzając poszczególne witryny, zawsze zwracaj uwagę zarówno na pasek adresowy (dotyczy to np. bankowości elektronicznej), jak i różne detale dotyczące wyglądu strony.

Warto także korzystać z dobrych menadżerów haseł. Pozwoli to na skonfigurowanie wielu naprawdę mocnych i, co ważne, zupełnie unikatowych haseł bez ryzyka, że któreś z nich w jakimś momencie wyleci Ci z pamięci.

Zaleca się także zmienianie haseł, zwłaszcza w przypadku witryn newralgicznych, a więc bankowości online, e-sklepów, poczty czy portali społecznościowych. Ponadto warto włączyć uwierzytelnianie wieloskładnikowe.

Oprócz tego naprawdę dobrze jest obserwować sposób działania systemu oraz przeglądarek. Wszelkie nagle pojawiające się anomalie, jak na przykład spowolnione działanie czy samodzielnie otwierające się okna mogą świadczyć o tym, że na Twoim urządzeniu zadomowił się malware.

Jak usunąć złośliwe oprogramowanie?

Przyszedł czas, aby wyjaśnić, jak usunąć malware, jeśli złośliwe oprogramowanie już znalazło się na Twoim urządzeniu.

W przypadku niektórych odmian będzie to raczej proste. Na przykład Keyloggery możemy wykryć i usunąć z poziomu konsoli systemu Windows (polecenie CMD w oknie wyszukiwania).

Standardowe rodzaje malware powinien usunąć program antywirusowy. Należy przy tym zaznaczyć, że przed rozpoczęciem skanowania systemu trzeba dokładniej przyjrzeć się wyjątkom bezpieczeństwa dla poczty wychodzącej oraz plików exe. Jeżeli zauważymy jakiś podejrzany wyjątek, należy go sprawdzić.

Poza antywirusem w sieci jest dostępnych również mnóstwo wysoce specjalistycznych narzędzi do diagnozy oraz usuwania poszczególnych rodzajów zagrożenia. Przydatne okażą się zwłaszcza tzw. Sandboxy, czyli programy do wykrywania oraz izolowania malware.