Wat is sextortion en hoe blijf je veilig?

Sextortion: wat is het?

Sextortion is iemand afpersen met naaktfoto’s of -video’s. Het is een vorm van cyberchantage waarbij de dader dreigt om seksuele beelden online te verspreiden, tenzij het slachtoffer aan bepaalde eisen voldoet. Vaak wil de afperser meer seksuele foto’s of video’s of geld van het slachtoffer. De privébeelden worden vaak gestolen via social media, gehackte e-mailaccounts, door middel van phishing of door het hacken van webcams.

We bespreken de verschillende methoden van sextortion verderop in het artikel.

Naar schatting is 71% van de slachtoffers van afpersing jonger dan 18 jaar. Criminelen opereren vaak vanuit het buitenland, waardoor het voor de lokale politie moeilijk is om ze te pakken te krijgen.

Wat belangrijk is om te weten, is dat de impact van sextortion groot is en tot ernstige emotionele schade kan leiden. Iedereen die er mee te maken krijgt, reageert anders, maar de meeste slachtoffers lijden onder gevoelens van angst, stress, schuld en schaamte.

Is sextortion strafbaar?

Ja, sextortion is strafbaar in Nederland. Het valt onder strafbare feiten zoals afpersing, bedreiging en verspreiding van privébeelden zonder toestemming. Vaak worden er zware straffen tegen daders geëist, zoals werkstraffen of gevangenisstraffen. Bovendien kan de rechter naast de straf aanvullende maatregelen opleggen, zoals verplichte hulpverlening of een contactverbod.

Een paar jaar geleden kwam uit onderzoek van het CBS naar voren dat er jaarlijks meer dan 750.000 slachtoffers van seksuele intimidatie zijn. Met de toenemende cybercriminaliteit van de laatste jaren ligt dat cijfer nu waarschijnlijk een stuk hoger.

Slachtoffers van sextortion in Nederland kunnen aangifte doen bij de politie. Daarnaast zijn er diverse organisaties en instanties die hulp en ondersteuning bieden.

Methoden van sextortion

Hoe komen afpersers aan je privéfoto’s en video’s? Op verschillende manieren. We bespreken de meestvoorkomende hier.

Phishing

Phishing is een van de meestvoorkomende vormen van sextortion. Je ontvangt een valse e-mail waarin de afzender schrijft dat hij een van je accounts heeft gekraakt en nu in het bezit is van seksueel getinte afbeeldingen of video’s

De oplichter vraagt om geld of eist dat je een andere handeling uitvoert (bijvoorbeeld het sturen van meer intieme foto’s en video’s).

Om te bewijzen dat ze geen grapje maken, kunnen ze je inloggegevens in het bericht zetten, die ze waarschijnlijk in een gehackte database hebben gevonden.

Online oplichters doen hun huiswerk goed: waarschijnlijk weten ze wie je werkgever is, kennen ze de naam van je partner en de squashclub die je regelmatig bezoekt. Dit maakt hun eisen overtuigender – helemaal overrompeld kiezen slachtoffers er vaak voor om te betalen.

Malware

Hackers kunnen verschillende soorten malware gebruiken om je camera en microfoon te hacken en zelfs om op te nemen wat je op je toetsenbord typt. Leer hier hoe je erachter kunt komen of je webcam is gehackt.

Terwijl ze dit doen, heb je waarschijnlijk geen idee dat iemand je bespioneert. Totdat je op een dag een bericht met privébeelden van jezelf ontvangt, plus een verzoek om geld te betalen.

Er zijn zelfs websites die de beelden van gehackte camera’s online streamen, hoe verontrustend dit ook klinkt.

Social media en dating platforms

Afpersers kunnen verschillende online platforms gebruiken om je aan te vallen. Ze richten zich op nietsvermoedende slachtoffers op social media, datingapps of andere platforms die mensen gebruiken om nieuwe contacten op te doen. Lees hier over de gevaren van social media.

Cybercriminelen gebruiken deze platforms doorgaans om het vertrouwen van hun slachtoffers te winnen en hen ervan te overtuigen seksuele handelingen voor de camera te verrichten. Hoewel dit in eerste instantie leuk en vertrouwd lijkt, komen de slachtoffers er al snel achter dat hun video’s worden vastgehouden voor losgeld.

Gehackte accounts

Bij 1 op de 5 mensen is hun account minstens één keer gehackt. Berichtenarchieven op social media bevatten veel seksuele foto’s en video’s. Geen wonder dat deze archieven hackers aantrekken die op zoek zijn naar manieren om extra geld te verdienen.

Zodra hackers een account met expliciete afbeeldingen vinden, eisen ze geld of chanteren ze het slachtoffer op andere manieren.

Helaas melden veel slachtoffers deze gevallen niet vanwege de gevoeligheid van de kwestie. Hierdoor komen veel daders ongeschonden met hun misdrijven weg.

Sextortion door een bekende

Het zijn niet alleen cybercriminelen die je met privébeelden chanteren. In veel gevallen worden slachtoffers afgeperst door iemand die ze persoonlijk kennen en (tot voorheen) vertrouwden.

Sextortion door een bekende komt vaak voor – of het nu je ex is of iemand die je maar één keer hebt ontmoet. Als de bekende toegang heeft tot je telefoon, kunnen ze stalkerware of spyware op je apparaat installeren en zo toegang tot je fotogallerij en social media krijgen. In deze gevallen gaat sextortion hand in hand met cyberstalking.

Het is belangrijk om je bewust te blijven van je acties en te beperken wat je met anderen deelt, omdat mensen niet altijd zo betrouwbaar zijn als ze lijken.

Hoe kun je jezelf tegen sextortion beschermen

Je kunt jezelf tegen sextortion beschermen door verschillende maatregelen te nemen:

• Wees voorzichtig met e-mailbijlagen. Open nooit e-mailbijlagen van mensen die je niet kent en controleer altijd of het e-mailadres legitiem is. Oplichters kunnen zich voordoen als je werkgever, vrienden of bankmedewerkers. Als je een schadelijke bijlage opent, kan je computer met malware worden geïnfecteerd waarmee hackers toegang kunnen krijgen tot je camera of je bestanden.
• Stuur nooit seksuele inhoud naar vreemden. Als je iemand nauwelijks kent en hem of haar nog nooit in het echt hebt ontmoet, laat je dan nooit verleiden om seksuele foto’s en video’s te sturen. Het klinkt misschien voor de hand liggend, maar veel mensen trappen nog steeds in deze val. Als je intieme beelden wilt delen met iemand die je kent en vertrouwt, verstuur deze dan alleen via berichtenapps als je zeker weet dat de inhoud grondig versleuteld is met end-to-end-encryptie.
• Gebruik sterke wachtwoorden. Zorg ervoor dat je voor al je accounts unieke, sterke wachtwoorden gebruikt en wijzig ze regelmatig. Gebruik een betrouwbare wachtwoordmanager zoals NordPass om al je wachtwoorden te onthouden en te beheren.
• Beveilig je verbinding met een VPN. Een VPN leidt je verkeer door een versleutelde tunnel om je gevoelige informatie voor nieuwsgierige ogen te verbergen. NordVPN verbergt je IP-adres door het te veranderen en zorgt ervoor dat snoopers en hackers je locatie niet meer makkelijk kunnen achterhalen.
• Maak je social media privé. Privacy op social media is heel belangrijk: pas de privacy-instellingen van je accounts aan zodat alleen mensen die je vertrouwt toegang hebben tot je persoonlijke informatie.
• Vermijd openbare wifi. Gebruik geen openbare wifi-netwerken voor gevoelige communicatie of transacties. Kun je het toch niet vermijden? Lees hier dan hoe je veilig blijft op openbare wifi met een VPN.

Wat moet je doen als je slachtoffer van sextortion bent?

Ten eerste: blijf kalm. Ook al voelt het alsof je wereld instort, er is hulp en ondersteuning beschikbaar. Het is belangrijk om te onthouden dat het dreigen met het openbaar maken van je privé-informatie een tactiek is, en dat oplichters hun bedreigingen niet altijd waar maken.

Doe dit als iemand dreigt naaktbeelden van je openbaar te maken:

• Stop alle communicatie. Je kunt proberen de situatie onder controle te krijgen door met de afperser te blijven onderhandelen, maar het is het beste om het contact helemaal stop te zetten.
• Geef niet toe aan de eisen van de afperser. Toegeven aan cyberchantage doet vaak meer kwaad dan goed. Of afpersers je nu om geld vraagt of eisen dat je meer foto’s of meer video’s stuurt – onthoud dat je hun woord niet kunt vertrouwen en dat toegeven aan hun eisen je situatie waarschijnlijk alleen erger zal maken.
• Rapporteer en blokkeer de afperser. Afhankelijk van waar de chantage plaatsvindt, is het belangrijk om de daders te melden. Nemen ze contact met je op via social media? Meld dit dan bij het betreffende socialemediabedrijf en blokkeer hun profiel zodat ze je niet langer kunnen bereiken. Hebben ze al privébeelden van je verspreid? Rapporteer dit dan ook. De meeste websites hebben strikte regels tegen het delen van privé-inhoud zonder toestemming.
• Verzamel bewijsmateriaal. Houd een overzicht bij van alle gesprekken die zijn gevoerd. Maak screenshots van bedreigingen en berichten. Hoe meer bewijsmateriaal je verzamelt, hoe beter.
• Doe melding van sextortion bij de politie. Ga naar het politiebureau bij jou in de buurt om aangifte te doen of bel 0900-8844. De politie zal samen met je bekijken hoe ze je het beste kunnen helpen.
• Praat over je ervaring. Vind een vertrouwenspersoon in familie of vrienden of neem contact of met een organisatie zoals Slachtofferhulp als je je verhaal liever bij een onbekende kwijt wilt.