De beste veilige zoekmachine: surf anoniem online

Ten eerste: wat is een veilige zoekmachine? Een veilige zoekmachine (ook wel anonieme zoekmachine, privacygerichte zoekmachine of privézoekmachine genoemd) is een programma dat wordt gebruikt om op het internet te surfen dat géén zoekinformatie of gebruikersinformatie opslaat.

Populaire zoekmachines zoals Google, Yahoo en Bing verzamelen veel persoonlijke gegevens: je IP-adres, metadata en je zoektermen. Dit helpt deze bedrijven om je gebruikersgedrag te begrijpen, je gerichte advertenties aan te bieden en je activiteiten te volgen. In de GDPR-wet- en regelgeving van de EU worden metadata en je IP-adres aangemerkt als persoonlijk identificeerbaar.

Door commerciële zoekmachines te gebruiken, wiens verdienmodel gebaseerd is op het verzamelen van je persoonlijke gegevens, geef je dus een groot deel van je privacy op. Is het je dat waard? Denk er goed over na, want het online weggeven van informatie kun je niet zomaar ongedaan maken. Je kunt natuurlijk wel kleine stappen zetten door bijvoorbeeld je Google-zoekgeschiedenis te verwijderen.

Op deze manieren maken veel zoekmachines inbreuk op je privacy:

Zoekmachines kunnen je virtuele locatie via je IP-adres volgen. Ze gebruiken je locatie om je meer gelokaliseerde zoekresultaten en advertenties aan te bieden. Zoekmachines kunnen bovendien informatie over je thuis- of werklocatie met derden delen, die deze informatie kunnen gebruiken om je ongewenste, gerichte advertenties te sturen.

Zoekmachines stellen gebruikersprofielen op door het volgen van je online activiteiten, je zoekgeschiedenis en interacties met anderen. Met deze informatie proberen zoekprogramma’s patronen te vinden in het surfgedrag van gebruikers en hun zoekvoorkeuren te ontdekken. Hackers kunnen zich op dit soort persoonlijke informatie richten om meer gerichte phishing-aanvallen op te zetten.

Bepaalde zoekmachines personaliseren zoekalgoritmes om resultaten te bieden die zijn afgestemd op jouw overtuigingen en interesses. Het algoritme probeert selectief te bepalen welke resultaten je zou willen zien. Hierdoor kom je terecht in een zogenaamde ‘filterbubbel’, waardoor je geen of weinig informatie te zien krijgt die je eigen mening tegenspreekt. Dit beperkt je blootstelling aan verschillende perspectieven, informatie en ideeën. In extreme gevallen kunnen filterbubbels de publieke opinie beïnvloeden.

Zelfs als je een VPN gebruikt, kunnen zoekmachines nog steeds gegevens verzamelen en je gebruikersprofiel bijwerken wanneer je bij je Google-account ingelogd bent. Gebruik daarom altijd een veilige browser en zoekmachine in combinatie met een VPN voor optimale privacy.

Mensen zijn gewoontedieren – we zijn zo gewend aan het gebruik van populaire zoekmachines dat we zelden over alternatieven nadenken. Minder bekende zoekmachines kunnen echter uitstekende privacy bieden én goede zoekresultaten tonen. Dit zijn de 11 beste privacygerichte zoekmachines

Startpage biedt zoekresultaten die vergelijkbaar zijn met die van Google, maar hanteert een strikt beleid waarbij geen persoonlijke gegevens of IP-adressen worden verzameld. Dit betekent dat gebruikers van relevante zoekresultaten kunnen profiteren zonder dat ze hun persoonlijke gegevens of locatie hiervoor hoeven vrij te geven.

Een van Startpage’s opvallende eigenschappen is de Anonieme Weergave-functie. Door middel van deze functie kunnen gebruikers een website in de zoekresultaten anoniem bezoeken. Startpage maakt dit mogelijk door de pagina via haar eigen IP-adres op te vragen, om te voorkomen dat het IP-adres van de gebruiker zichtbaar is. Daarnaast biedt de privacygerichte zoekmachine handige tools zoals het weerbericht, vertalingen en een valutaomzetter.

Startpage is opgericht in Nederland en is nu eigendom van een Amerikaans bedrijf, System1. Over het algemeen is het een betrouwbare privézoekmachine met zoekresultaten van goede kwaliteit en innovatieve functies om de privacy van gebruikers te waarborgen.

Als je wel eens naar een privézoekmachine hebt gezocht, ben je DuckDuckGo waarschijnlijk tegengekomen. DuckDuckGo’s resultaten worden gegenereerd uit meer dan 400 bronnen, waaronder Wikipedia, Bing, Yandex en Yahoo.

DuckDuckGo biedt extra functies zoals !bang, waarmee gebruikers direct op andere websites zoals Amazon, Wikipedia of Yahoo kunnen zoeken. Hiervoor moet je een uitroepteken voor je zoekopdracht typen. Je kunt ook de DuckDuckGo-extensie op Chrome installeren en zien hoe ‘privé’ de websites die je bezoekt eigenlijk zijn.

De Franse zoekmachine Qwant heeft strengere privacynormen dan haar Amerikaanse concurrenten, omdat ze aan de Europese gegevens- en privacywetgeving moet voldoen. Je kunt er zeker van zijn dat de zoekmachine geen gebruikersinformatie opslaat of persoonlijke gegevens voor gerichte advertenties gebruikt.

Qwant belooft te voorkomen dat gebruikers vast komen te zitten in een filterbubbel. Om het browsen gemakkelijker te maken, heeft Qwant ook een functie geïntroduceerd die lijkt op !bang van DuckDuckGo. Gebruikers kunnen ‘&’ of ‘!’ typen gevolgd door de naam van hun favoriete website. Het programma zoekt dan alleen op die website voor de beste resultaten.

Searx is een privacygerichte meta-zoekmachine. Het deelt de IP-adressen en zoekgeschiedenis van gebruikers niet met de zoekmachines die het gebruikt. Daarnaast blokkeert Searx cookies en biedt het bescherming tegen het tracken van HTTPS-headers, pixels en kwaadaardige scripts.

Het voorkomt ook dat zoekresultaten op basis van je zoekgewoonten worden gefilterd en beperkt tracking door derden tot een minimum.

Searx maakt geen gebruik van redirect links die Google gebruikt, maar van cached links en proxylinks. De cached links verwijzen naar opgeslagen versies van een pagina op de Wayback Machine, terwijl de proxylinks de huidige live pagina weergeven via een webproxy op basis van Searx.

SearchEncrypt combineert lokale encryptie met Perfect Forward Secrecy (PFS). Dit betekent dat als je privésleutel wordt gecompromitteerd, je sessiesleutel en daarmee je gegevens veilig blijven. SearchEncrypt haalt resultaten op uit een netwerk van zoekpartners en verwijdert je zoektermen zodra je klaar bent met browsen.

Je kunt SearchEncrypt ook gebruiken om naar nieuws te zoeken, locatiekaarten te bekijken of naar privacyvriendelijke video’s te zoeken (die je direct via de zoekmachine kunt bekijken zonder vervelende advertenties). De zoekmachine is ook beschikbaar als Google Chrome-extensie.

Als je op zoek bent naar een snelle en betrouwbare zoekmachine, is Gibiru ook een uitstekende keuze. Deze zoekmachine registreert je zoekopdrachten en IP-adres niet en plaatst geen cookies op je computer. Gibiru geeft je snel en zonder tracking zoekresultaten met behulp van het algoritme van Google. Het is wat Google was vóór de Google-advertenties.

Gibiru is niet alleen een zoekmachine, maar biedt ook een VPN aan om je locatie te verbergen en je gegevens te versleutelen, evenals de mobiele app Wormhole. Dit is een browserloze applicatie waarmee je in volledige privacy op het web kunt surfen zonder registratie van je zoekopdrachten en de websites die je bezoekt. Met Gibiru Wormhole kun je websites direct via de app bekijken.

Ecosia beschermt niet alleen de privacy van haar gebruikers, maar ook de bossen over de hele wereld. Het is een ecologisch bewuste browser die 80% van haar winst aan projecten voor herbebossing doneert. Het bedrijf erachter is CO2-negatief en noemt zichzelf een sociaal bedrijf.

Qua functionaliteit biedt Ecosia een versleutelde zoekfunctie zonder opslag of verkoop van gebruikersgegevens. De zoekmachine stelt geen profiel op van haar gebruikers op basis van hun zoekpatronen en gebruikt geen externe trackingtools.

Privacy in combinatie met een ecologische factor lijkt succesvol te zijn – Ecosia heeft momenteel 15 miljoen gebruikers en heeft al meer dan 131 miljoen bomen geplant.

Als je op zoek bent naar een privacy- en gezinsvriendelijke browser, is Swisscows een goede optie. De zoekmachine slaat je gegevens niet op en verwijdert expliciete zoekresultaten, wat een veiligere zoekervaring biedt voor de jongere leden van je gezin. Daarnaast maakt het gebruik van kunstmatige intelligentie om de context van de zoekopdracht van de gebruiker te bepalen, wat mogelijk nauwkeurigere resultaten oplevert.

Mojeek is een crawler-gebaseerde zoekmachine die niet afhankelijk is van externe zoekmachines. Door het web te crawlen, creëert hij zijn eigen index van websites, die het vervolgens gebruikt voor het leveren van zoekresultaten. Je krijgt dus volledig originele resultaten die niet afhankelijk zijn van externe algoritmen.

Hoewel de index aanzienlijk kleiner is dan die van Google, biedt Mojeek een zeldzame kans om het web zonder filters te bekijken. Een andere interessante functie die Mojeek biedt is een zoekopdracht gebaseerd op je emoties, die je kunt kiezen uit een lijst.

Net als Ecosia is de zoekmachine milieubewust en host hij zijn servers in een van de groenste datacenters van het Verenigd Koninkrijk, Custodian.

MetaGer vertrouwt op ongeveer 50 zoekmachines om uitgebreide zoekresultaten te leveren en gebruikt daarnaast webcrawlers voor het verzamelen van gegevens. MetaGer biedt privacy door alle verbindingen met zijn diensten te versleutelen.

MetaGer is beschikbaar op het Tor-netwerk, zodat je de zoekresultaten anoniem kunt openen.

Disconnect Search is opgezet door ex-Google en ex-NSA-ingenieurs. Het werkt als een extensie en stelt je in staat om Yahoo-, Bing- en Google-diensten zonder tracking te gebruiken, wat betekent dat je privé kunt blijven terwijl je mainstream zoekmachines gebruikt.

Disconnect werkt een beetje hetzelfde als VPN – het routeert al je zoekgerelateerde verkeer via externe servers, zodat zoekmachines denken dat het van Disconnect-servers komt in plaats van je apparaat. Daarnaast versleutelt Disconnect al je zoekopdrachten en slaat het geen gebruikersgegevens op.

Anonieme of privacygerichte zoekmachines geven prioriteit aan de privacy van gebruikers door geen persoonlijke informatie bij te houden of op te slaan. Geen enkele zoekmachine kan echter volledige anonimiteit garanderen. We zetten op rij op welke manieren anonieme zoekmachines je privacy kunnen verbeteren en een aantal factoren waar ze geen controle over hebben.

Op deze manieren verbeteren anonieme zoekmachines je privacy:

• Geen personalisatie. Anonieme zoekmachines personaliseren zoekresultaten niet op basis van je eerdere zoekopdrachten of gebruikersprofiel. Dit betekent dat je zoekresultaten niet worden beïnvloed door je browsegeschiedenis of voorkeuren.
• Geen opslag van gebruikersgegevens. Anonieme zoekmachines zeggen je zoekgeschiedenis of andere persoonlijk identificeerbare informatie niet op te slaan.
• Versleutelde verbindingen. Veel privézoekmachines gebruiken versleutelde verbindingen (HTTPS) om je zoekopdrachten te beschermen tegen onderschepping tijdens de verzending.
• Voorkomen van tracking. Veel veilige zoekmachines hebben een functie die trackingcookies van derden en andere webtrackingmethoden blokkeren. Ze kunnen echter niet voorkomen dat websites zelf je activiteit volgen zodra je op een zoekresultaat klikt.

Privézoekmachines hebben echter ook een aantal limitaties:

• IP-tracking. In de privacybeleiden van veel privacygerichte zoekmachines staat beschreven dat ze je IP-adres verzamelen om fraude en bots tegen te gaan.
• Externe websites. Zodra je op een zoekresultaat klikt en een externe website bezoekt, wordt het privacybeleid van die website van toepassing. De zoekmachine heeft geen controle over hoe websites je gegevens bijhouden of behandelen.
• ISP-logging. Je internetprovider kan je online activiteiten nog steeds volgen als je IP-adres niet is afgeschermd.
• Vertrouwen en transparantie. Vertrouwen is een belangrijke factor als het om privacy gaat. Is de zoekmachine van je keus echt zo privacygericht als hij beweert? Het is moeilijk om te verifiëren of een bedrijf niet toch in het geheim gegevens verzamelt. Een goede indicator hiervoor is de geschiedenis van het bedrijf. Is het in het verleden bijvoorbeeld in opspraak geweest of hebben ze tot nog toe al hun beloftes waargemaakt?
• Beperkte zoekresultaten. Hoewel privézoekmachines beter zijn voor de privacy, bieden ze mogelijk niet dezelfde zoekkwaliteit of uitgebreidheid van resultaten als grote zoekmachines zoals Google, die gebruikersgegevens gebruiken om hun resultaten te optimaliseren.

Dat hangt van de zoekmachine af. Sommige, zoals Searx, zijn non-profits die hun gebruikers om donaties vragen. Een andere populaire strategie is contextueel adverteren, waarbij gebruikers advertenties te zien krijgen die uitsluitend gebaseerd zijn op de zoektermen die ze hebben ingevoerd. Andere zoekmachiens maken zelfs gebruik van affiliate-programma’s, waarbij ze betalingen ontvangen voor aankopen die worden gedaan door gebruikers die producten via hun zoekmachine vinden.

Veilige of anonieme zoekmachines verzamelen geen directe persoonlijke informatie over je, zoals je naam, e-mailadres of telefoonnummer. Ze gebruiken echter wel indirecte persoonlijke informatie, zoals je IP-adres, of informatie over het type apparaat dat je gebruikt, om ervoor te zorgen dat de zoekresultaten correct en in de juiste taal op het scherm van je apparaat verschijnen.

Dit staat bijvoorbeeld in het privacybeleid van de populaire veilige zoekmachine DuckDuckGo beschreven:

“Wanneer u onze zoekmachine of onze andere websites bezoekt, verzendt uw apparaat automatisch bepaalde informatie over zichzelf, zoals het IP-adres, browsertype en taal, en kan het op verzoek aanvullende informatie verzenden, zoals schermgrootte, besturingssysteem en voorkeuren. We gebruiken deze informatie echter alleen tijdelijk om inhoud aan u te leveren.”

Het IP-adres valt onder andere onder “persoonsgegevens”, zoals gedefinieerd door de GDPR, die tot de identificatie van een persoon kunnen leiden.

Zoals je hebt kunnen lezen, verzamelen anonieme zoekmachines veel minder gegevens dan traditionele zoekmachines en zijn ze ontworpen met de privacy van de gebruiker in gedachten. Voor optimale privacy kun je echte het beste een combinatie van privacytools (inclusief je gezonde verstand) gebruiken. Dit zijn onze aanbevelingen:

• Gebruik een VPN. Een VPN versleutelt je internetverbinding, waardoor het voor snoopers, zoals hackers of je internetprovider, moeilijk wordt om je online activiteiten te volgen. Daarnaast verbergt het je IP-adres en kan het je internetverkeer via externe servers op verschillende locaties routeren, waardoor het voor websites en diensten lijkt alsof je je op een andere locatie bevindt dan waar je werkelijk bent.
• Gebruik een adblocker. Een adblocker verbetert je online privacy door te voorkomen dat trackingscripts en cookies van derden, die vaak in advertenties zijn ingebed, je online gedrag kunnen volgen. Door ads te blokkeren, verklein je de kans dat je getarget wordt met gepersonaliseerde advertenties op basis van je browsegeschiedenis. NordVPN’s Threat Protection-functie biedt een geïntegreerde adblocker.
• Gebruik je gezonde verstand. Er liggen overal op het internet cybercriminelen op de loer die je door middel van phishing-, of man-in-the-middle-aanvallen geld of gegevens afhandig proberen te maken. Wees je bewust van je internetgedrag – klik niet zomaar op elke link die je ziet, deel geen persoonlijke informatie en gebruik sterke wachtwoorden om je accounts te beschermen.
• Lees het privacybeleid van de zoekmachine van je keuze. Het is belangrijk om op de hoogte te zijn van het privacybeleid en de privacypraktijken van de specifieke zoekmachine die je gebruikt.

Als het op privacy aankomt, zijn deze zoekmachines betere alternatieven dan Google:

• Startpage
• DuckDuckGO
• Qwant
• Searx
• SearchEncrypt
• Gibiru
• Ecosia
• Swisscows
• Mojeek
• MetaGer
• Disconnect Search

Het belangrijkste voordeel van het gebruik van Google is echter de nauwkeurigheid en relevantie van de zoekresultaten, omdat het geavanceerde algoritmen en enorme hoeveelheden gegevens gebruikt om uitgebreide en actuele informatie te leveren.

Hoe veilig en privé is DuckDuckGo? In 2022 kwam het nieuws naar buiten dat DuckDuckGo Microsoft toestemming had gegeven om gebruikers via bepaalde platforms te volgen, waaronder LinkedIn en Bing. Dit bleek onderdeel te zijn van een bepaling tussen DuckDuckGo en Microsoft, die een deel van hun advertentie-infrastructuur mogelijk maakt.

Volgens een verklaring van DuckDuckGo konder de trackers van Microsoft echter niet aan een specifiek gebruikersprofiel worden gekoppeld, wat betekent dat DuckDuckGo’s privacyclaims technisch gezien nog steeds klopten. Dit beïnvloedde bovendien alleen de browser van DuckDuckGo en niet de zoekmachine.

Naar onze bescheiden mening is DuckDuckGo betrouwbaar. Als je op zoek bent naar online veiligheid en privacy, is DuckDuckGo een veel betere keuze dan traditionele zoekmachines die geld verdienen met het verzamelen van gebruikersgegevens en het tonen van gerichte advertenties.

Er is niet veel verschil wat betreft de mate van privacy die de zoekmachines in onze top 11 lijst bieden. Het zijn stuk voor stuk gerenommeerde zoekmachines die hun reputatie op privacy en anonimiteit gevestigd hebben, dus het is in hun eigen belang om hun gebruikers de beste privacy te bieden.

Als we echter een zoekmachine aan moeten raden, zouden we voor Startpage kiezen. Startpage gebruikt de zoekresultaten van Google zonder gebruikersgegevens te loggen en deelt deze niet met derden. Het is in feite Google zonder de inbreuk op privacy en biedt de meeste gebruikers zoekresultaten waarmee ze vertrouwt zijn.

Er bestaat nog geen functie op Google die je een melding geeft wanneer iemand je googelt. Hoewel je er dus helaas niet achter kunt komen wie er naar je naar zoekt, kun je er wel achter komen waar je op het internet verschijnt. Via de Google-alerts functie krijg je een melding als een website je bij naam noemt.