Tarayıcınız birdenbire abartılı reklamlar ve açılır pencereler göstermeye başlamışsa, bilgisayarınıza bir reklam yazılımı yüklenmiş olabilir. Bu, internet gezintisi deneyiminizi mahvedebilecek bir durumdur, ancak aynı zamanda gizliliğinizi de tehdit edebilir. Peki, reklam yazılımı nedir? Daha da önemlisi, kendinizi adware yazılımlardan nasıl korursunuz?
Içindekiler
Teknik olarak adware bir virüs değildir zira virüslerin amacı kontrolsüz bir şekilde çoğalarak kullandığınız cihazdaki dosyaları bozmaktır. “Reklam virüsü” olarak bilinen adware ise bundan daha farklı çalışır. Bunlar istenmeyen reklamları bilgisayarınızda gösteren uygulamaların genel adıdır ve onları “kötü amaçlı yazılım” kategorisine dahil etmek daha doğru olacaktır. Bir advertisement virüsü tarayıcınızı ele geçirir, arayüzü reklamlarla doldurur ve internette gezinmeyi neredeyse imkânsız hale getirebilir.
Bir reklam yazılımı, virüsler, Truva atları veya solucanlar gibi kötü amaçlı yazılımlar kadar tehlikeli değildir. Ancak her halükârda cihazınızda izniniz olmadan çalışan şüpheli bir programdır ve bu tür programların bir sorun yaratmayacağından asla emin olamazsınız.
Gösterilen reklamın özellikleri, kullanım alışkanlıklarınıza bağlı değildir. Örneğin Google gibi bir şirket her kullanıcı için gezinti alışkanlıklarını içeren bir profil yaratır ve o kullanıcıya gösterilecek reklamların bu profile, diğer bir deyişle o kişinin ilgi alanlarına uygun olmasına çalışır. Adware reklam özellikleri ise kişisel tercihlerden tamamen bağımsızdır: Yazılımı kontrol eden kimse, onun belirlediği reklamlar görüntülenir.
Adware, bilgisayarınıza farklı yollarla bulaşabilir. Bazı örnekler verecek olursak:
Virüslerin aksine, hem Windows hem de macOS cihazlar reklam yazılımlarına karşı eşit ölçüde savunmasızdır. Aynı şekilde, mobil reklam yazılımları da giderek büyüyen bir sorun haline gelmiştir ve hem iOS hem de Android cihazları etkileyebilir. Diğer bir deyişle, kullandığınız işletim sistemi ve/veya cihaz modeli ne olursa olsun, kendinizi adware yazılımlarına karşı korumanız gereklidir.
(*) Bu, reklamlara karşı koruduğunu iddia eden ancak tarayıcı ayarlarını değiştiren bir uzantının adıdır. Ana sayfayı değiştirerek kendi arama sayfasına yönlendirir ve cihaza istenmeyen programların yüklenmesine neden olur.
Adware nedir sorusunu yukarıda cevapladık ve siz farkında bile olmadan bilgisayarınıza yüklenebileceğinden bahsettik. Peki, cihazınıza siz fark etmeden yüklenebilen bir zararlı yazılımın varlığını nasıl anlarsınız? Aşağıda listelenen problemlerden birini veya birkaçını yaşıyorsanız, bilgisayarınıza bir reklam virüsü olabilir.
Bunlardan bazıları (örneğin, tarayıcınızın yavaşlaması) doğrudan reklam yazılımlarıyla ilgili olmayabilir ancak bu listedeki sorunların birkaç tanesini aynı anda yaşıyorsanız, büyük ihtimalle cihazınıza bir advertisement virüsü yüklenmiş ve/veya bulaşmış demektir. Bir reklam virüsü kaldırma programı kullanarak cihazınızı temizlemeyi deneyebilirsiniz, ancak bunu yapmadan önce aşağıdaki korunma ipuçlarımıza göz atmanızı öneririz. Zira sorunu henüz ortaya çıkmadan engellemek, daima daha iyi bir fikirdir.
Bu makalenin başında adware nedir sorusunu cevaplarken bunun teknik olarak bir virüs olmadığını belirtmiştik. O halde, adware neden tehlikelidir? Yukarıdaki listede bahsedilen sorunlara neden olmasının aynı sıra, reklam yazılımları çevrimiçi faaliyetlerinizi izleyebilir, kişisel bilgilerinizi toplayabilir ve bunları pazarlamacılara veya siber suçlulara satabilir. Bilgisayar korsanları kişisel bilgilerinizi elde ettikten sonra, bunları sosyal mühendislik tekniklerinde veya kimlik avı saldırılarında (phishing) kullanabilirler.
Bu bağlamda, reklam yazılımları casus yazılımlara benzer zira her iki kötü amaçlı yazılım da kişisel verilerinizi toplayabilir ve gezinti alışkanlıklarınızı takip edebilir. Ancak aralarında halen önemli bir fark vardır: Adware yazılımlar kendilerini gizlemeye çalışmaz. Casus yazılımlar arka planda çalışır ve varlıklarını kullanıcıya belli etmez. Reklam yazılımları ise asıl olarak reklam göstermek için tasarlandıklarından, böyle bir dertleri yoktur.
Reklam yazılımları sizi reklamlara boğabilir ve şüpheli web sitelerine yönlendirebilir. Bunların her ikisi de, cihazınıza diğer kötü amaçlı yazılımların yüklenmesine neden olabilecek şeylerdir. Reklam yazılımlarının tamamı kullanıcıya zarar vermek için tasarlanmamıştır, ancak bu şansınızı denemek istemeyeceğiniz bir durumdur. Tarayıcınızın garip davranmaya başlamışsa ve bilgisayarınızda istenmeyen bir misafirin varlığını hissediyorsanız, temizlik zamanı gelmiş demektir.
Tek bir tıkla online güvenliğe adım atın.
Dünyanın lider VPN'i ile güvende kalın