Co to jest Internet Rzeczy (IoT) i czy korzystanie z niego jest bezpieczne?

Internet Rzeczy – co to jest?

Internet Rzeczy (znany także jako Internet of Things, czyli IoT) dla wielu nadal stanowi nowinkę technologiczną. Jak się jednak okazuje, IoT jest obecny na świecie już od lat i wspiera gospodarkę oraz codzienne funkcjonowanie rosnącej części społeczeństwa. Pierwsze sprzęty spełniające definicję IoT istniały już pod koniec dwudziestego wieku. W latach osiemdziesiątych naukowcy z amerykańskiego uniwersytetu Carnegie Mellon opracowali automat do napojów, który łączył się z Internetem, umożliwiając użytkownikom zdalne sprawdzenie dostępności napojów. Obecnie – w czasach rozwijającej się technologii – urządzenia Internetu Rzeczy stają się coraz mniejsze, bardziej funkcjonalne i powszechne.

Czemu IoT jest ważny?

Specjaliści z całego świata zwracają uwagę na istotność IoT. Co to znaczy? Obecnie ciężko wyobrazić sobie świat, w którym urządzenia elektroniczne się ze sobą nie komunikują. Prawdopodobnie sam posiadasz przynajmniej jeden sprzęt spełniający definicję IoT, a nawet jeśli nie – tego typu akcesoria są obecne między innymi w korporacjach.

Szacuje się, że do 2025 roku na całym świecie będzie istniało nawet 75 miliardów urządzeń podłączonych do Internetu. IoT jest niezwykle istotny dla światowej gospodarki, ale jego dynamiczny rozwój wiąże się także z coraz częstszym występowaniem specyficznych zagrożeń cyberbezpieczeństwa. Duże firmy, które usprawniają swoje procesy produkcji i komunikacji poprzez Internet Rzeczy, są w stanie zadbać o profesjonalne zabezpieczenia, ale wielu codziennych użytkowników IoT nie zdaje sobie sprawy z potencjalnego ryzyka.

Jakie są zalety IoT?

Zastosowanie technologii Internet of Things w codziennym życiu jest w stanie zapewnić wiele korzyści. IoT usprawnia komunikację użytkowników z ich urządzeniami elektronicznymi, czyniąc ją szybszą i bardziej intuicyjną. Maszyny należące do kategorii „smart” potrafią spełniać większość swoich funkcji bez interwencji człowieka, choć ten może oczywiście porozumieć się z nimi w celu konfiguracji czy wydania polecenia.

Przykładowe zastosowania IoT

Transport

• Urządzenia śledzące środki komunikacji publicznej i udostępniające pasażerom dane o lokalizacji pojazdu.
• Routery umożliwiające pasażerom łączenie się z Internetem.
• Kamery zainstalowane w pojazdach i urządzenia do ich obsługi.

Urządzenia smart home

• Inteligentne lodówki, które informują użytkownika o wyczerpaniu zapasów jedzenia lub nawet same zamawiają poszczególne produkty.
• Czujniki gazu albo dymu, które wysyłają domownikom powiadomienia w razie wykrycia potencjalnego zagrożenia.
• Termostaty kontrolowane z poziomu aplikacji na smartfonie.

Produkcja

• Zdalnie kontrolowane maszyny produkcyjne.
• Urządzenia monitorujące lokalizację i czynności życiowe pracowników.

Media

• Czujniki monitorujące stan instalacji gazowych czy kanalizacyjnych w miastach.

Handel

• Bankomaty wyposażone w monitoring i połączenie z Internetem umożliwiające szybką reakcję w razie awarii lub naruszenia bezpieczeństwa.
• Automaty sprzedające napoje i przekąski, których stan zaopatrzenia można sprawdzić z poziomu aplikacji na smartfonie.

Opieka zdrowotna

• Opaski śledzące funkcje życiowe użytkownika.
• Urządzenia powiadamiające opiekunów medycznych o potencjalnym zagrożeniu zdrowia pacjenta.

Internet Rzeczy – jak to działa?

Urządzenia spełniające definicję „inteligentnych” łączą się z Internetem za pomocą sieci GSM, przewodów Ethernet albo technologii Wi-Fi. Przykładowo, jeśli w Twoim domu jest smart lodówka, zdalnie kontrolowane oświetlenie i czujniki temperatury podłączone do Internetu – wszystkie te sprzęty łączą się ze sobą dzięki odpowiedniemu routerowi, który zbiera dane oraz przesyła je dalej. Dzięki niemu możesz również sam komunikować się z maszynami – wydawać im polecenia czy uzyskiwać powiadomienia na telefon.

Przedsiębiorstwa zapewniające inteligentne rozwiązania dla domów mają dostęp do sieci swoich klientów. To sprawia, że mogą służyć pomocą w razie problemów – naprawiać awarie, zmieniać hasła czy aktualizować oprogramowanie sprzętów sieciowych. Usługodawcy mają dostęp do tysięcy urządzeń swoich klientów i chociaż sami są objęci polityką prywatności, nikt nie może przewidzieć skutków potencjalnego cyberataku.

Internet Rzeczy – zagrożenia

Urządzenia należące do Internetu Rzeczy mogą być zagrożone przez różnego rodzaju naruszenia cyberbezpieczeństwa.

• Trudno porządnie zabezpieczyć urządzenia IoT. Programowanie sprzętów codziennego użytku różni się od pisania aplikacji przeznaczonych na komputery, tablety czy smartfony. Twórcy zabezpieczeń muszą pracować z platformami, które mają ograniczone zasoby i zdolności obliczeniowe, przez co wprowadzenie skutecznego szyfrowania i innych środków zapobiegawczych jest trudne.
• Niektórzy użytkownicy nie zmieniają domyślnych ustawień swoich urządzeń. Nowe sprzęty sieciowe takie jak routery są zabezpieczone domyślnymi loginami i hasłami. Większość ludzi pamięta o tym, by je zmienić, bo nie chce, by osoby trzecie korzystały z ich domowych sieci. Nie wszyscy wiedzą jednak, że podobnie należy postępować z przedmiotami należącymi do Internetu Rzeczy.
• Urządzenia IoT stanowią pole do popisu dla cyberprzestępców. Ponieważ, jak wspomniano wcześniej, trudno porządnie zabezpieczyć inteligentne sprzęty, mogą się one stać gospodarzami dla różnego rodzaju złośliwych programów. Wielu hakerów wykorzystuje urządzenia IoT do przeprowadzania ataków DDoS, podczas których zainfekowana maszyna bombarduje swój cel żądaniami komunikacji, a jej posiadacz nawet nie zdaje sobie z tego sprawy.

Jaka przyszłość czeka IoT?

Internet Rzeczy staje się coraz bardziej powszechny i najprawdopodobniej w ciągu kilku lat stanie się koniecznością w firmach, które będą chciały utrzymać się na rynku. Będzie również częściej spotykany w domach zwyczajnych ludzi – już teraz inteligentne urządzenia usprawniają funkcjonowanie dużej liczby osób.

Za kilka lat prawdopodobnie nikt nie będzie zastanawiał się nad tym, czy wszechobecność IoT jest dobra, czy zła. Rozwój technologii jest bowiem nieunikniony, a sprzęty podłączone do Internetu powoli stają się codziennością. Trzeba jednak zwrócić uwagę na to, że wiele kwestii wymaga dopracowania – na razie każdy użytkownik IoT powinien mieć z tyłu głowy myśli o cyberbezpieczeństwie i robić wszystko, by nie zostało ono naruszone.

Jak zabezpieczać urządzenia IoT?

• Czytaj instrukcje i zmieniaj hasła. Porządne sprzęty z kategorii „smart” powinny posiadać możliwość zmiany domyślnych ustawień. Jeśli kupiłeś nowe urządzenie – zapoznaj się z instrukcją obsługi i ustaw bezpieczne hasła dla wszystkich sprzętów podłączonych do sieci. Pamiętaj też o tym, że hasło do każdego przedmiotu powinno być inne.
• Zastanów się, czy wszystko w Twoim domu musi być kontrolowane zdalnie. Najlepszą gwarancją tego, że sprzęt nie zostanie zaatakowany przez hakera, jest brak połączenia z Internetem. IoT to technologia w znacznym stopniu ułatwiająca codzienne funkcjonowanie, ale prawdopodobnie nie musisz kontrolować wszystkiego smartfonem. Zastanów się, czy naprawdę potrzebujesz „smart” lodówki wysyłającej powiadomienia o czymś, co możesz łatwo sprawdzić sam.
• Zainstaluj VPN na swoim routerze. Niektóre routery mają na tyle zaawansowane zdolności obliczeniowe, że są w stanie obsłużyć mocne szyfrowanie danych. Jeśli posiadasz właśnie taki sprzęt – zainstaluj na nim NordVPN, który zablokuje połączenia przychodzące. To znaczy, że urządzenia będą mogły nadal wysyłać Ci dane, ale nie dostanie się do nich nikt z zewnątrz.