Co to jest cyberatak i jak się przed nim chronić?

Spis treści

Spis treści

Spis treści

PokażWyświetl całość

Ukryj

Rodzaje cyberataków

Przyjrzyjmy się teraz rodzajom cyberataków. Chociaż poniższa lista to zaledwie wierzchołek góry lodowej, zawiera ona jedne z najczęstszych sposobów, w jakie cyberprzestępcy wykonują swoją brudną robotę:

Ataki typu malware

Złośliwe oprogramowanie (ang. malware) to ogólny termin określający każde złośliwe oprogramowanie zaprojektowane w celu wyrządzenia szkody lub wykorzystania w inny sposób osoby, która je uruchamia. Może to być oprogramowanie, które potajemnie zbiera informacje o ofierze lub zalewa ją falą irytujących reklam, lub takie, które szyfruje i przetrzymuje dane użytkownika do momentu opłacenia okupu.

Samo złośliwe oprogramowanie dzieli się na kilka różnych typów:

• Wirusy. Rodzaj złośliwego oprogramowania zaprojektowanego w celu infekowania plików na urządzeniu.
• Robaki (ang. worms). Złośliwe oprogramowanie, które rozprzestrzenia się i powiela z jednego pliku lub komputera na inny, bez dodatkowych działań człowieka.
• Trojany. Rodzaj złośliwego oprogramowania, które ukrywa się w pozornie zaufanych programach, ale jest przeznaczone dla hakerów w celu eksportowania plików, modyfikowania danych, usuwania plików lub zmieniania zawartości urządzenia.
• Ransomware – oprogramowanie wymuszające okup. Złośliwe oprogramowanie zaprojektowane w celu szyfrowania plików na urządzeniu ofiary, co czyni zawartość bezużyteczną.
• Spyware – oprogramowanie szpiegujące. Złośliwe oprogramowanie instalowane w celu gromadzenia danych osobowych bez Twojej zgody.

Kiedy myślimy o cyberataku w Polsce, na myśl powinna przychodzić Afera Pegasusa. To grupa ataków cybernetycznych zaliczających się do ataków złośliwym oprogramowaniem, konkretniej spyware. Więcej na temat oprogramowania Pegasus przeczytasz we wcześniejszym artykule na naszym blogu.

Inżynieria społeczna

Atak socjotechniczny polega na oszukaniu użytkownika w taki sposób, aby ujawnił on poufne dane, zainstalował złośliwe oprogramowanie lub przekazał pieniądze przestępcy. Cyberprzestępcy zazwyczaj fałszują strony internetowe i wiadomości, podszywając się pod zaufane osoby, takie jak urzędnicy bankowi lub przedstawiciele obsługi klienta, aby manipulować ofiarą – czyli użytkownikiem strony internetowej lub czytelnikiem wiadomości e-mail – w celu przeprowadzenia działań przeciwko jej własnym interesom.

Inżynieria społeczna ma wiele różnych form, takich jak scareware, baiting, quid pro quo, catfishing, pretexting, diversion theft i phishing, które same w sobie dzielą się na oddzielne gałęzie.

Phishing

Atak phishingowy to taktyka socjotechniczna stosowana w celu kradzieży danych użytkowników. Przyjrzyjmy się niektórym z najczęstszych typów ataków phishingowych:

• Standardowy phishing. Oszukańcza technika kradzieży poufnych danych, danych logowania i finansowych, zwykle za pośrednictwem wiadomości e-mail ze złośliwymi linkami, prowadząca do instalacji złośliwego oprogramowania.
• Spear phishing. Spersonalizowany atak skierowany na określone osoby lub firmy. Zazwyczaj odbywa się on za pośrednictwem wiadomości e-mail, które mogą wydawać się prawdziwe dla odbiorcy i zachęcać go do udostępniania poufnych informacji przestępcy.
• Whaling. Ataki whalingowe są skierowane do kadry kierowniczej wyższego szczebla. Atakujący podszywają się pod zaufane osoby, zachęcając ofiary do udostępniania poufnych lub tajnych informacji.
• Smishing lub SMS phishing. Smishing jest przeprowadzany za pomocą fałszywych wiadomości tekstowych, które oszukują ofiary, aby udostępniły swoje dane osobowe lub finansowe.

Ataki typu Man in the middle (MitM)

Podczas ataku typu man in the middle przestępca przechwytuje komunikację między komputerem użytkownika a odbiorcą, np. aplikacją, witryną internetową lub innym użytkownikiem. Następnie atakujący może manipulować komunikacją i pozyskać dane ofiary.

Ataki typu DoS i DDoS

Atak typu DoS (ang. Denial of Service) to rodzaj cyberataku, w którym atakujący sprawia, że ​​urządzenie przestaje reagować na potrzeby użytkowników, uszkadzając jego funkcjonalność. Te ataki są zwykle przeprowadzane poprzez przepełnienie maszyny fałszywymi zapytaniami wysyłanymi na dany adres IP, co uniemożliwia jej prawidłowe odpowiadanie na żądania.

Rozproszona odmowa usługi (ang. Distributed Denial of Service) to internetowy cyberatak mający na celu zakłócenie działania usługi, serwera lub sieci poprzez przeciążenie jej złośliwym ruchem. Przeciąża cel za pomocą sieci zainfekowanych komputerów, dzięki czemu usługa nie może zaakceptować uzasadnionego ruchu. Te ataki mogą spowolnić usługę do poziomu indeksowania lub całkowicie ją wyłączyć. Ataki DDoS są wymierzone w różne komponenty sieci w różnych formach, takich jak ataki na połączenie TCP, ataki wolumetryczne, fragmentację i warstwę aplikacji.

SQL injection

Atak SQL injection (ang. Structured Query Language) to metoda cyberataku, w której haker wykorzystuje lukę w zabezpieczeniach aplikacji internetowej. Atakujący „wstrzykuje” własny kod do zapytania w języku SQL, za którego pomocą aplikacja komunikuje się z bazą danych, w ten sposób uzyskując do niej nieautoryzowany dostęp. Stąd też wzięła się nazwa cyberataku: injection oznacza właśnie wstrzyknięcie.

Przykład: haker może wykorzystać funkcję logowania do danej witryny i zamiast hasła wprowadzić sprytnie zredagowane zapytanie SQL. Jeśli formularz nie jest zabezpieczony, aplikacja po prostu użyje wpisanego zapytania zamiast hasła i doda je do instrukcji, którą przekaże bazie danych.

Exploity typu zero-day

Exploity typu zero-day atakują nieznane luki w zabezpieczeniach oprogramowania lub sieci przed wydaniem poprawek bezpieczeństwa, co oznacza, że ​​twórcy systemów mają „zero dni” na wprowadzenie aktualizacji. Hakerzy są zazwyczaj pierwszymi, którzy odkrywają luki w zabezpieczeniach systemu, co sprawia, że ​​takie włamanie może być naprawdę obiecujące. Ataki typu zero-day są wymierzone w rządy, duże przedsiębiorstwa, własność intelektualną i oprogramowanie sprzętowe urządzeń IoT. Cyberprzestępcy zazwyczaj mają na celu poufne lub wrażliwe informacje i uszkadzają całą sieć za pomocą różnych typów zagrożeń cyberbezpieczeństwa, takich jak robaki (Stuxnet), hacktywizm (hack Sony) i trojany bankowe (Dridex).

Cross-site scripting (XSS) i cross-site request forgery (CSRF)

Atak cross-site scripting polega na wstawieniu złośliwego skryptu do zaufanej witryny w celu zebrania danych na temat użytkowników. Zazwyczaj robi to poprzez rejestrowanie informacji wpisywanych przez ofiary w polach logowania witryny. Hakerzy wysyłają złośliwe skrypty do przeglądarki użytkownika końcowego, która nie jest w stanie rozpoznać, czy skrypt jest złośliwy, umożliwiając złośliwemu oprogramowaniu działanie i dostęp do plików cookie, historii wyszukiwania i innych poufnych danych zapisanych przez przeglądarkę. XSS wykorzystuje następujące techniki w celu złamania funkcjonalności przeglądarki:

• Reflected XSS
• Persistent XSS
• XSS oparty na DOM

Cross-site request forgery działa z pomocą inżynierii społecznej i zmusza użytkownika końcowego do wykonywania określonych działań na stronie internetowej. Atakujący może wysłać złośliwy link, aby nakłonić ofiarę do kliknięcia go i wykonania niepożądanych działań, takich jak przelew środków lub ujawnienie danych logowania do konta osobistego. Jeśli ofiara ma konto administracyjne, atakujący mogą włamać się i naruszyć całą sieć lub system.

Ataki podsłuchowe

Ataki podsłuchowe (snooping lub sniffing) mają miejsce, gdy przestępcy zakłócają ruch sieciowy przesyłany przez komputery, urządzenia mobilne i urządzenia IoT oraz podsłuchują lub odczytują dane przesyłane między dwoma urządzeniami. Ten typ cyberataku jest powszechny w komunikacji bezprzewodowej. Nieświadomi użytkownicy mogą ujawnić swoje informacje bankowe, dane uwierzytelniające konta i własność intelektualną. Niektóre z najczęstszych ataków podsłuchowych obejmują MITM, sniffing, podsłuchiwanie publicznej sieci Wi-Fi, podsłuch fizyczny i podsłuchiwanie oparte na złośliwym oprogramowaniu.

Łamanie haseł

Hakerzy atakują hasła, łamiąc je i uzyskując dostęp do nieautoryzowanych systemów komputerowych. Atakujący może użyć różnych technik, aby uzyskać dane uwierzytelniające uprawnionego użytkownika:

• Atak brute force (siłowy). W brute force haker próbuje zdekodować hasło, wypróbowując każdą możliwą kombinację znaków, aż znajdzie właściwą. Technika ta jest czasochłonna, ale skuteczna. Może być jednak mniej wydajna w przypadku silnych i złożonych haseł zawierających symbole i wielkie litery.
• Atak słownikowy. Zamiast wymuszać losowe kombinacje, hakerzy używają listy najczęstszych haseł ze wzorców zachowań użytkowników pobranych z poprzednich naruszeń bezpieczeństwa. Cyberprzestępcy zazwyczaj używają zautomatyzowanego narzędzia, które tworzy losowe wariacje haseł, dodając słowa i liczby.
• Atak z wykorzystaniem tęczowej tablicy. Atak „rainbow table” jest przeprowadzany przy użyciu tablicy tęczowej w celu przejęcia haszy haseł zebranych w bazie danych witryny. Aplikacje nie przechowują haseł w formacie tekstowym. Hasła są zwykle szyfrowane i konwertowane na hasze. Tablica tęczowa zawiera wartości skrótu hasła reprezentujące każdy symbol zwykłego tekstu używany do uwierzytelniania użytkownika. Jeśli haker ma dostęp do listy skrótów, łamanie haseł staje się dziecinnie proste.

Credential stuffing

Credential stuffing to termin obejmujący grupę ataków hasłowych i podzbiór ataków typu brute force, w których atakujący uzyskują nieautoryzowany dostęp do kont użytkowników poprzez „wepchnięcie” skradzionych danych do formularzy logowania. Hakerzy zazwyczaj używają tych samych naruszonych danych na różnych platformach, zakładając, że użytkownik używa tych samych loginów i haseł.

Ataki na Internet rzeczy (IoT)

Ataki na IoT są przeprowadzane za pośrednictwem inteligentnych telewizorów, zegarków, termostatów i innych inteligentnych urządzeń. Hakerzy mogą naruszyć te urządzenia, stosując różne techniki, takie jak podszywanie się pod urządzenie, podsłuchiwanie, łamanie haseł, manipulacja oprogramowaniem układowym, ataki typu zero-day, MITM i DDoS. Jednak istota ataku zwykle pozostaje taka sama – haker ma na celu zainfekowanie urządzeń złośliwym oprogramowaniem, aby je uszkodzić i uzyskać nieautoryzowany dostęp do danych osobowych użytkownika.

Sposoby przeprowadzania cyberataków

Cyberprzestępcy przeprowadzają ataki na cztery główne sposoby:

• Ataki pasywne – zazwyczaj są to działania „za kulisami”, kiedy sprawcy próbują ukryć swoje działania, aby ich ofiara nigdy nie dowiedziała się o tym, że w ogóle miały miejsce. Ataki pasywne są zazwyczaj wykorzystywane do zbierania lub kradzieży danych w ramach cybernetycznego szpiegostwa.
• Ataki aktywne – zazwyczaj agresywne ataki mające na celu zakłócenie lub zniszczenie urządzeń osobistych, sieci, a nawet całych infrastruktur. Tego typu ataki mogą być wymierzone w osoby, organizacje, a nawet całe kraje.
• Ataki wewnętrzne – jak sama nazwa wskazuje, tego typu ataki są przeprowadzane przez kogoś, kto ma już autoryzowany dostęp do atakowanych systemów.
• Ataki zewnętrzne – ataki zewnętrzne są przeprowadzane przez osoby spoza atakowanego obwodu. Osoby zewnętrzne mogą być zarówno drobnymi przestępcami, jak i działaczami na zlecenie państw.

Najczęstsze ofiary cyberataków

Każdy, od zwykłego użytkownika Internetu po duże przedsiębiorstwa, może paść ofiarą cyberprzestępczości. Oto najczęstsze cele:

1. Indywidualni użytkownicy Internetu
2. Firmy i korporacje
3. Agencje rządowe
4. Organizacje opieki zdrowotnej
5. Instytucje edukacyjne
6. Infrastruktura krytyczna (np. sieci energetyczne, zaopatrzenie w wodę)
7. Telekomunikacja
8. Centra danych

Groźne konsekwencje cyberwojny i cyberterroryzmu podkreślają potrzebę podejmowania przez firmy, organizacje i osoby prywatne działań zapobiegawczych przeciwko cyberprzestępcom.

Skutki cyberataków

Cyberataki były jednym z pięciu największych zagrożeń w 2020 r., a wraz z upływem lat hakerzy odkrywają nowe sposoby wykorzystywania luk w zabezpieczeniach systemów docelowych. Aby lepiej zrozumieć skalę problemu, 67% populacji amerykańskiej doświadczyło cyberataku. W 2021 r. przeprowadzono ponad 623 miliony ataków ransomware (dwa razy więcej niż w 2020 r.), a średni koszt ataku ransomware wyniósł 812 000 USD.

Wraz ze wzrostem liczby cyberataków zarówno osoby prywatne, jak i organizacje muszą nauczyć się, jak sobie z nimi radzić, i edukować się w zakresie cyberbezpieczeństwa.

Jak zapobiegać cyberatakom?

Może się wydawać, że cyberzagrożenia czyhają w każdym zakątku Internetu. Jest jednak kilka rzeczy, które możesz zrobić, aby chronić siebie oraz swoją firmę. Zapoznaj się z poniższymi wskazówkami, aby zapobiegać cyberatakom i poprawić ogólne bezpieczeństwo w Internecie.

• Antywirus. Program antywirusowy to pierwsza linia obrony przed złośliwym oprogramowaniem. Zabezpieczy Twoje urządzenie i pomoże złagodzić szkody, jeśli zostanie ono zainfekowane. Polecamy także funkcję Threat Protection Pro w aplikacji NordVPN, która pomoże w wykrywaniu plików zawierających złośliwe oprogramowanie, uniemożliwi wejście na złośliwe strony internetowe oraz natychmiast zablokuje trackery i natrętne reklamy.
• Regularne aktualizacje oprogramowania. Aktualizacje oprogramowania nie polegają tylko na dodawaniu nowych funkcji do aplikacji. Zawierają one również kluczowe poprawki luk w zabezpieczeniach, które mogłyby być wykorzystane przez cyberprzestępców.
• Unikanie publicznych hotspotów Wi-Fi. Przestępcy uwielbiają publiczne hotspoty. Słabe zabezpieczenia sieci i wiele potencjalnych ofiar sprawiają, że każdy, kto łączy się z taką siecią, staje się łatwym celem.
• Sieć VPN. Korzystanie z publicznej sieci Wi-Fi jest czasami nieuniknione. Wtedy wirtualne sieci prywatne okazują się niezwykle przydatne. Szyfrują one połączenie internetowe, dzięki czemu nikt nie może podglądać Twoich działań online.
• Ograniczenie danych udostępnianych w internecie. Data urodzenia lub nazwa miasta, w którym dorastałeś, mogą być bezcenne dla przestępców. Im więcej Twoich danych trafi w ręce przestępców, tym większe będą mieli oni pole do popisu, próbując Cię oszukać.
• Rozszerzenia przeglądarki dla bezpieczeństwa. Przeglądarki zazwyczaj oferują wiele rozszerzeń stworzonych w celu ochrony użytkowników w Internecie. Od blokerów reklam i programów antyśledzących po blokery złośliwych witryn – jest w czym wybierać.
• Aplikacje ze sprawdzonych źródeł. Staraj się pobierać aplikacje wyłącznie z bezpiecznych kanałów, takich jak oficjalne sklepy z aplikacjami. Aplikacje tam przechodzą rygorystyczne kontrole, dzięki czemu jest mniejsze prawdopodobieństwo, że zawierają ukryte złośliwe oprogramowanie.
• Nie klikaj nieznanych linków. Jeśli chodzi o ataki socjotechniczne, zachowanie zimnej krwi jest kluczowe. Zanim klikniesz link oferujący Ci szybki zarobek, zastanów się, czy nie brzmi to zbyt dobrze, aby mogło być prawdziwe. Jeśli tak, to prawdopodobnie jest to scam. Jeśli musisz, najedź kursorem na link przed kliknięciem.
• Zabezpiecz swoją domową sieć Wi-Fi. Użyj silnego szyfrowania dla domowej sieci Wi-Fi i zmień domyślne dane logowania.

Podstawowe praktyki cyberbezpieczeństwa dla firm

Postępuj zgodnie z tymi wskazówkami, aby zapewnić bezpieczeństwo danych w środowisku biznesowym:

• Regularnie aktualizuj oprogramowanie. Dbaj o aktualizacje systemów operacyjnych, aplikacji i oprogramowania zabezpieczającego dla firm. Najnowsze aktualizacje zazwyczaj zawierają poprawki zabezpieczeń chroniące przed znanymi lukami.
• Twórz kopie zapasowe danych. Regularnie twórz kopie zapasowe ważnych danych biznesowych. Korzystaj z zewnętrznej pamięci masowej w chmurze, aby przechowywać pliki na wypadek cyberataku lub awarii sprzętu.
• Zapewnij pracownikom szkolenia. Przeszkol personel w zakresie bezpiecznego zachowania w Internecie oraz rozpoznawania i zarządzania cyberatakami lub naruszeniami bezpieczeństwa.
• Ogranicz uprawnienia użytkowników. Daj pracownikowi dostęp wyłącznie do informacji niezbędnych do wykonywania pracy. Pomoże to kontrolować szkody związane z bezpieczeństwem w przypadku naruszenia bezpieczeństwa konta pracownika.
• Zastosuj zapory sieciowe. Wdróż silną ochronę zapory w sieciach komputerowych, chroniącą przed zewnętrznymi cyberatakami i nieautoryzowanym dostępem do danych wewnętrznych.
• Używaj sieci VPN dla firm. Firmowa sieć VPN szyfrująca ruch online może pomóc zabezpieczyć dane na miejscu i podczas pracy zdalnej.
• Bezpieczny dostęp fizyczny. Upewnij się, że żadne nieautoryzowane osoby nie mają fizycznego dostępu do pomieszczeń w firmie lub serwerowni.
• Przeprowadź audyty i oceny bezpieczeństwa. Audyty i oceny bezpieczeństwa mogą pomóc Ci chronić poufne dane, identyfikować luki w zabezpieczeniach i utrzymywać nowoczesne praktyki cyberbezpieczeństwa.
• Przygotuj plan reagowania na incydenty. Przygotuj kompleksowy plan reagowania na incydenty, który pomoże Ci sprawnie zareagować na wycieki, naruszenia danych, cyberataki oraz inne incydenty bezpieczeństwa.

FAQ

Co to znaczy cyberatak?

Cyberatak (atak cybernetyczny) to działanie obejmujące każdy celowy atak na urządzenia komputerowe, sieci lub infrastrukturę. Cyberataki mogą być przeprowadzane z pobudek np. finansowych lub ideologicznych.

Jakie są rodzaje cyberataków?

Istnieje całe mnóstwo ataków cybernetycznych, ale do najczęstszych należą ataki złośliwym oprogramowaniem, phishing, inżynieria społeczna, ataki DDoS, ataki ransomware i wiele innych. Wraz z rozwojem technologicznym, rośnie liczba rodzajów ataków.

Czym grozi cyberatak?

Cyberatak może skutkować całym szeregiem szkód – od mniejszych (np. kradzież kwoty 5 zł z konta bankowego) po takie na skalę narodową (np. zhakowanie sieci energetycznej, a w wyniku pozbawienie danego regionu prądu). Częstym zagrożeniem jest kradzież tożsamości – cyberprzestępca może wykorzystać twoje dane na przykład do zaciągnięcia kredytu.

Co robić w przypadku cyberataku?

Po ataku hakerskim naprawa szkód nie jest prosta, dlatego tak ważne jest, aby wcześniej zadbać o ochronę swoich danych oraz nieustannie poszerzać swoją wiedzę z zakresu cyberbezpieczeństwa. W przypadku kradzieży danych karty płatniczej natychmiast powiadom bank i zastrzeż kartę. Możesz także zmienić dane logowania, jeśli haker złamał Twoje hasło. Jeśli mleko zostało rozlane, pamiętaj, aby sprawę jak najbardziej nagłośnić – powiadom o fakcie rodzinę, znajomych oraz przełożonych, aby wiedzieli, na co w przyszłości zwracać uwagę. Atak hakerski możesz zgłosić także do CERT Polska oraz na policję.

Zwiększ ochronę swojej sieci

Wybierz pakiet NordVPN i aktywuj funkcję Threat Protection Pro

Rozpocznij

Dowiedz się więcej