WhatsApp-fraude: oplichting herkennen en voorkomen

Waarom komt fraude veel voor op WhatsApp?

WhatsApp is om veel verschillende redenen een aantrekkelijke plek voor oplichters:

• Enorm aantal potentiële slachtoffers. Oplichters zijn opportunisten en werpen een zo breed mogelijk net uit in de hoop een slachtoffer te vangen. Ze profiteren van het feit dat WhatsApp de populairste berichtenapp ter wereld is, omdat ze hier meer potentiële slachtoffers kunnen bereiken dan op welk ander platform dan ook.
• Gemak. Een account aanmaken op WhatsApp is eenvoudig. Oplichters kunnen zich makkelijk registreren en zelfs meerdere frauduleuze accounts aanmaken. En dankzij WhatsApp Web hebben ze toegang tot het platform vanaf hun computers, waardoor het nog makkelijker is om slachtoffers te targeten en hun oplichtingspraktijken te automatiseren. Omdat er via WhatsApp verschillende mediabestanden gedeeld kunnen worden, kunnen oplichters malware bovendien makkelijk bijvoegen en verspreiden.
• Anonimiteit. Bij het registreren van een account vraagt WhatsApp niet om veel persoonlijke gegevens, waardoor oplichters anoniem een account aan kunnen maken. WhatsApp-chats zijn bovendien beschermd met end-to-end-encryptie, waardoor fraudeurs hun onwettige activiteiten discreet kunnen uitvoeren.

Verschillende soorten WhatsApp-fraude

Veel WhatsApp-oplichters hebben vergelijkbare motieven en doelen. Ze doen zich voor als iemand die ze niet zijn om je persoonlijke gegevens te stelen, identiteitsdiefstal te plegen, kwaadaardige software op je apparaat te installeren of je geld af te troggelen. Dit zijn enkele van de meestvoorkomende WhatsApp-scams:

Bekende vraagt geld via WhatsApp

Bij dit type fraude doet de oplichter zich voor als een bekende, vaak het kind van het slachtoffer. Het is een veelvoorkomende manier van social engineering die inspeelt op onze natuurlijke gevoelens van zorgzaamheid.

Hoe werkt de scam? Het slachtoffer ontvangt een appje van een onbekend nummer waarin de ‘zoon/dochter’ beweert dat hun telefoon kapot is en ze een nieuw nummer hebben. Omdat hun telefoon kapot is, hebben ze geen toegang tot apps voor mobiel bankieren, maar ze hebben wel dringend geld nodig om een belangrijke factuur of iets anders te betalen.

Wat kun je doen? Reageer niet op het appje, maar neem rechtstreeks contact op met de persoon in kwestie via zijn gebruikelijke WhatsApp-account of op een andere manier. Directe communicatie brengt deze WhatsApp-fraude direct aan het licht.

WhatsApp-fraude met verificatiecodes

Bij dit type fraude proberen oplichters met behulp van een verificatiecode op je account in te loggen. Als je zomaar een verificatiecode van zes cijfers ontvangt zonder deze zelf aangevraagd te hebben, ben je mogelijk het doelwit van cybercriminelen.

Hoe werkt de scam? WhatsApp-fraude met verificatiecodes begint wanneer je snel achter elkaar twee berichten ontvangt. Het eerste bericht is een verificatiecode van zes cijfers. En in het tweede bericht verontschuldigt een vermeend vriend of familielid zich omdat hij per ongeluk een verificatiecode naar jou heeft gestuurd in plaats van naar zijn eigen account. En of je deze alsjeblieft door wilt sturen.

Wat kun je doen? Als je een verificatiecode van WhatsApp ontvangt zonder deze aangevraagd te hebben, heeft iemand het op je account gemunt. Deel deze code nooit met iemand anders, ook niet als je een appje van een bekende ontvangt – telefoons kunnen immers gehackt worden.

WhatsApp Gold phishing-scam

WhatsApp Gold wordt aangeprezen als een premiumversie van WhatsApp, maar de upgrade-link leidt je naar een valse website.

Hoe werkt de scam? Je ontvangt een smishing-bericht of een phishing-e-mail waarin je wordt uitgenodigd naar WhatsApp Gold te upgraden – een exclusieve versie van WhatsApp met fantastische functies waartoe alleen VIP’s toegang hebben. Zodra je op de link klikt om te upgraden, wordt er een download van schadelijke software gestart of word je naar een valse website geleid. De opzet van de website is om je te verleiden malware te downloaden of persoonlijke gegevens te overhandigen.

Wat kun je doen? WhatsApp Gold bestaat niet. Val niet voor exclusieve WhatsApp-upgrades en rapporteer het bericht als spam.

Datingfraude via WhatsApp

Tinder-oplichters zijn overal, ook op WhatsApp. Zolang mensen online naar liefde zoeken, zullen oplichters van de eenzaamheid en goedgelovigheid van anderen proberen te profiteren.

Hoe werkt de scam? Het begint meestal bij dating-apps. Zodra het gesprek op gang komt, zal de oplichter vragen om via WhatsApp verder te praten. Niet lang daarna zal de oplichter je om iets vragen: dat kan geld zijn, of naaktfoto’s waar hij je in de toekomst mee kan chanteren. Hij kan je ook malware vermomd als onschuldige media sturen.

Wat kun je doen? Leer de tekenen van datingfraude te herkennen. ‘Bestaat’ de persoon op andere online platformen of social media? Klinkt het allemaal te mooi om waar te zijn? Of heb je gewoon een vaag onderbuikgevoel dat er iets niet klopt? Vertrouw dan op je intuïtie en stuur nooit gevoelige gegevens of geld naar vreemden die je online ontmoet, hoe goed hun complimenten je ook laten voelen.

Oplichting met crypto en beleggingen

Whatsapp-fraude met cryptovaluta en beleggingen is vergelijkbaar met de zoon/dochter of online geliefde die in geldnood zit: de oplichters proberen je geld te stelen.

Hoe werkt de scam? Soms begint de oplichter een platonische of romantische relatie op een online platform, waarna het gesprek zich uiteindelijk naar WhatsApp verplaatst. De oplichter begint al snel over cryptocurrency te praten en over hoe een vriend een lucratieve kans is tegengekomen. Als het slachtoffer mee wil doen, moet hij enkel een bedrag op een cryptocurrency exchange storten. Zodra dit is gebeurd, wordt het slachtoffer door zijn nieuwe ‘vriend’ geblokkeerd.

Het slachtoffer kan ook worden toegevoegd aan WhatsApp-groepen vol crypto-enthousiasten, waarin wordt gesproken over lucratieve beleggingen met gegarandeerd rendement. Er zitten ook veel ‘gewone’ mensen in de groep, die de adviseurs bedanken voor zulke uitstekende insidertips en de neprendementen delen die ze met deze kansen hebben verdiend.

Wat kun je doen? Laat je niet meeslepen door de belofte van gouden bergen, vooral niet als vreemden je dit voorstellen. Als je geld wilt beleggen of crypto wilt kopen, doe dan gedegen onderzoek of laat je door professionals informeren.

Loterijfraude en nep-winacties

Loterijfraude en nep-winacties zijn effectieve vormen van WhatsApp-fraude, omdat veel mensen zich makkelijk laten verleiden door de mogelijkheid om een prijs te winnen.

Hoe werkt de scam? Bij loterijfraude ontvang je een bericht waarin staat dat je een prijs hebt gewonnen. Het is vergelijkbaar met valse online pop-ups waarin staat dat je een iPhone hebt gewonnen. Als je de link in het bericht volgt, word je verzocht gevoelige informatie, zoals bankrekeninggegevens, te delen zodat de prijs overgemaakt kan worden.

In een andere variant van de scam krijg je het aanbod om loten te kopen. Zodra je je financiële gegevens hebt ingevoerd, gaat de oplichter hiermee aan de haal.

Wat kun je doen? Je kunt geen prijs in een loterij winnen zonder eraan deel te nemen. Onthoud dit. En loten moet je alleen via officiële websites kopen en nooit via een link in een WhatsApp-bericht.

PRO TIP: Oplichters zijn niet de enige mensen die je een bericht kunnen sturen dat naar een valse website of het downloaden van malware leidt. Vrienden en familie kunnen phishingberichten van oplichters ontvangen en deze per ongeluk naar je doorsturen. Het feit dat iemand een bekende is, betekent niet dat elke link en elk bestand dat ze je sturen legitiem is.

Fraude met cadeaubonnen en vouchers

Cadeaubonnen, kortingsbonnen en vouchers zijn voor de meeste mensen net zo aantrekkelijk als geldprijzen van een neploterij.

Hoe werkt de scam? Van dit type oplichting bestaan veel varianten, maar ze komen er allemaal op neer dat je een kortingsbon, voucher of cadeaubon wordt beloofd. Je hoeft er alleen maar een korte enquête voor in te vullen, op een link te klikken om je gegevens achter te laten of een nummer te bellen.

In de realiteit word je via de link naar een frauduleuze website geleid of bel je een duur betaalnummer waar je eindeloos in de wacht staat.

Wat kun je doen? Klik nooit zomaar op een link op WhatsApp, hoe mooi het allemaal ook klinkt. Als iets te mooi lijkt om waar te zijn, is het dat zeer waarschijnlijk ook.

Malware en virussen als bijlage

Hoewel alle bovenstaande methoden van WhatsApp-fraude tot malware-infecties kunnen leiden, sturen sommige oplichters je gewoon regelrecht malware als bijlage.

Hoe werkt de scam? Hackers sturen je malware als bijlage, maar vermommen dit als een software-update, een foto of een video. De klassieker “Ben jij het in deze video” is populair op social media, maar wordt ook in WhatsApp-fraude gebruikt. Je ontvangt een video waarin je volgens de afzender te zien bent. Omdat mensen van nature nieuwsgierig zijn, zijn er op deze manier al veel slachtoffers gevallen. Als je op de video klikt, wordt er natuurlijk malware op je apparaat gedownload.

Wat kun je doen? Open geen links en download geen bijlagen als je het niet 100% vertrouwt — ook niet als het bericht van een vriend afkomstig is. Probeer je vriend via een ander kanaal een bericht te sturen, om er zeker van te zijn dat hij je de link of bijlage heeft gestuurd.

Tips om jezelf tegen WhatsApp-fraude te beschermen

De beste manier om WhatsApp veilig te gebruiken is door je er bewust van te zijn dat WhatsApp-fraude aan de orde van de dag is. Iedereen kan er slachtoffer van worden, ook jij. Volg deze tips om jezelf tegen oplichting te beschermen:

1. Verifieer de afzender

Krijg je een berichtje van een vriend of bekende, maar vertrouw je het niet helemaal? Neem via een ander kanaal contact met je vriend op om te verifiëren dat hij het echt is. Weet hij niets af van een berichtje? Dan heb je met een oplichter te maken.

2. Negeer berichten waarin om geld wordt gevraagd

Berichten waarin je uit het niets om geld wordt gevraagd, zijn waarschijnlijk een scam, ook als het bericht van een vriend of familielid komt. Een bekende zal je waarschijnlijk op een andere manier contacteren als hij echt je hulp nodig heeft.

Deel online verder niet meer persoonlijke informatie dan strikt noodzakelijk is. Je hoeft op social media geen profielinformatie in te vullen en je hoeft je WhatsApp-status niet dagelijks bij te werken met foto’s van je gezin of je alledaagse bezigheden.

3. Deel geen persoonlijke informatie

Je bank, overheidsinstanties of betrouwbare bedrijven zullen nooit in een e-mail of telefoongesprek om gevoelige informatie zoals je wachtwoord vragen. Als dit wel gebeurt, kun je er vanuit gaan dat je met een oplichter te maken hebt.

4. Houd je systeem en software up-to-date

Systeem- en software-updates bevatten patches om bekende exploits tegen te gaan en beveiligingsfouten op je apparaat en in apps op te lossen. Installeer ze direct om te voorkomen dat hackers misbruik kunnen maken van kwetsbaarheden op je smartphone, WhatsApp of andere applicaties.

5. Klik nooit zomaar op links en bijlagen

Phishing komt overal voor. Als je de link of bijlage in een bericht niet vertrouwt, klik er dan niet op. WhatsApp-oplichters gebruiken bots om op grote schaal kwaadaardige berichten door te sturen, die je zelfs uit naam van je vrienden kunt vangen als hun account gehackt is.

6. Bescherm je WhatsApp-account met 2FA

Het beschermen van je account is net zo belangrijk als het herkennen van de tekenen van WhatsApp-fraude. Stel daarom tweefactorauthenticatie (2FA) in om ongeautoriseerde toegang te voorkomen. 2FA voegt een extra beveiligingslaag aan je account toe en vereist naast je wachtwoord een extra manier van authenticatie (zoals een code die je op je mobiel ontvangt).

7. Meld de fraude bij WhatsApp

Ben je slachtoffer geworden van WhatsApp-fraude? Meld het bij het bedrijf zodat ze verdere stappen kunnen ondernemen.

Op iPhone en Android is het rapportageproces eenvoudig:

• Open de chat met de oplichter, klik op het pictogram met de drie stippen in de rechterbovenhoek en ga naar 'Meer' > 'Rapporteren'. De laatste vijf berichten worden doorgestuurd naar WhatsApp terwijl de chat wordt verwijderd en de persoon wordt geblokkeerd.

Wat moet je doen als je bent opgelicht op WhatsApp?

Het is niet nodig om je WhatsApp te verwijderen als je slachtoffer van WhatsApp-fraude bent geworden. Onderneem in plaats daarvan de volgende acties:

1. 1.Rapporteer. Rapporteer de oplichter bij WhatsApp.
2. 2.Informeer je contacten. Heb je op links geklikt of bestanden gedownload? Stel je contacten dan op de hoogte dat ze mogelijk verdachte berichten van je account kunnen ontvangen.
3. 3.Verbeter je cyberveiligheid. Gebruik sterke wachtwoorden, investeer in een wachtwoordmanager, gebruik 2FA en multifactorauthenticatie waar mogelijk en schakel Threat Protection Pro (beschikbaar bij bepaalde NordVPN-abonnementen) in om je te beschermen tegen phishing-websites en schadelijke advertenties.