Kötü amaçlı yazılım nedir?

Kötü amaçlı yazılımın ne olduğu ve nasıl önleneceği hakkında bilmeniz gereken her şeyi buradan öğrenebilirsiniz.

Kötü amaçlı yazılım hakkında bilmeniz gereken her şey

Kötü amaçlı yazılım = kötü amaç + yazılım

Kötü amaçlı yazılım tanımı

Kötü amaçlı yazılımın tanımı iki kelimenin birleşiminden oluşur: kötü amaçlı + yazılım = kötü amaçlı yazılım. Kötü amaçlı yazılım, bir sistem veya cihaz sahibinin çıkarlarına karşı çalışmak üzere tasarlanmış yazılımdır. Bazı türler cihazınıza bulaşmanın kendi yollarını bulabilirken, diğerlerinin cihaza yerleştirilmesi gerekir.

Kötü amaçlı yazılımlar ne yapar? Cihazınızı birçok farklı yönden etkileyebilir. Nispeten zararsız verilerin izlenmesinden tutun cihazınızın ele geçirip fidye istenmesine veya sırf eğlencesine cihazınızın imha edilmesine kadar birçok sorunla karşı karşıya kalabilirsiniz.

Kötü amaçlı yazılım türleri ve kötü amaçlı yazılım saldırıları

Aşağıda her türden kötü amaçlı yazılım türleri bulacaksınız. Kötü amaçl yazılım türleri saymakla bitmez, bu nedenle en sık görülen kötü amaçlı yazılım örneklerinden bazılarını paylaşacağız. En yaygın kötü amaçlı yazılım türleri şunlardır:

Reklam yazılımı

Reklam yazılımı, bilgisayarınıza zarar vermek yerine para kazanmaya odaklanan nispeten zararsız bir kötü amaçlı yazılım türüdür. Bu reklam destekli agresif yazılım, web sitelerinde ve uygulama pencerelerinde banner reklamlar görüntüler.

Belirtiler değişebilir ancak ana belirti açılır reklamlar olacaktır. Masaüstünüzde veya daha önce bunlara sahip olmayan programlarda, web sitelerinde veya uygulamalarda görünebilirler.

Casus yazılım

Casus yazılımlar sizi gözetlemek (şaşırtmak!) için yapılır. Bu kötü amaçlı yazılım arka planda gizlenerek bilgisayar kullanımınızı ve internet tarama etkinliğinizi izler. Parolaları, banka bilgilerini ve e-postaları toplayabilir ve hatta basılan tuşlar aracılığıyla günlük kaydı yapabilir veya güvenlik ayarlarını değiştirebilir. Topladığı tüm bilgiler uzaktaki bir kullanıcıya gönderilir. Ayrıca, izniniz olmadan diğer kötü amaçlı uygulamaları indirebilir ve yükleyebilir.

Virüs

Tıpkı biyolojik bir virüs gibi, bilgisayar virüsü de mümkün olduğunca çok cihazı enfekte etmek için konakçıdan konakçıya yayılacaktır. Dosyalara veya programlara ekli olarak indirmeler, e-posta, sosyal medya ya da kısa mesajlar yoluyla yayılabilir.

Bununla birlikte, bir virüs genellikle bilgisayara otonom olarak bulaşamaz; bağlı olduğu programı çalıştırmak için bir kullanıcıya ihtiyacı vardır. Virüslerin yol açtığı zarar, masaüstü duvar kağıdı değişiklikleri gibi küçük rahatsızlıklardan büyük sistem çökmelerine veya tamamen veri kaybına kadar uzanır.

Solucan

Virüslerle karşılaştırıldığında, solucanlar bir sisteme doğrudan zarar vermedikleri için son derece masum görünebilirler. Bir solucanın tüm amacı kendisini kopyalamak ve yerel bir disk ya da ağa yayılmaktır.

Solucanlar bir sisteme zarar vermek veya bilgi çıkarmak için tasarlanmış “yüklerle” de eşleştirilebilir ancak buna gerek yoktur. İlk solucan olan Creeper, sadece bulaştığı kullanıcılara varlığını bildiriyordu.

Truva atı

Truva kötü amaçlı yazılımı, tıpkı Yunan efsanesindeki Truva atı gibi masum görünümlü programlara saklanarak bilgisayarlara sızar. Sisteme girdikten sonra, bilgisayar korsanlarının sisteminize girip verilerinizi toplamaları için arka kapılar oluşturabilir veya sizi bilgisayarınızdan tamamen çıkarabilir. Örneğin Zeus truva atı, kurbanların bastığı tuşlar ve kimlik bilgileri gibi verileri toplar. Emotet ise hem bireylerden hem de şirketlerden veri çalmasıyla ün salmıştı.

Fidye yazılımı

Fidye yazılımı, hızlı yayılma ve yüksek maliyetli hasara neden olma özellikleri nedeniyle en ciddi siber tehditlerden biridir. Fidye yazılımı kâr elde etmek için tasarlanmıştır. Kötü amaçlı yazılım sistemdeki bir güvenlik açığı nedeniyle cihaza bulaştığında, kullanıcıyı dışarıda bırakarak tüm verileri şifreler. Sonra, kurbandan dosyaların şifresini çözmek için fidye ödemesini ister.

Tuş kaydedici

Tuş kaydetme, kullanıcının hassas parolalarını keşfetmek veya özel iletişimlerini izlemek için bastığı tuşları izleme işlemidir. Casus yazılımlar veya donanıma dayalı olanlar gibi çok çeşitli tuş kaydediciler mevcuttur.Bu nedenle tuş kaydedicileri bulmak son derece zor olabilir.

Kötü amaçlı yazılımlar nasıl yayılır?

Kötü amaçlı yazılımlar, cihazlarınıza çeşitli şekillerde bulaşabilir. En yaygın olanlardan birkaçı aşağıda belirtilmiştir:

E-posta

Virüsleri yaymanın en popüler yöntemi e-postadır. Hem basit önemsiz e-postalar hem de daha karmaşık kimlik avı saldırıları, insanları hâlâ bağlantılara tıklamaya veya kötü amaçlı yazılım içeren ekleri indirmeye teşvik ediyor.

İnternette gezinirken dikkatli olmamak

İnternette gezinirken karşılaştığınız bir açılır pencereye veya reklama tıklarsanız büyük olasılıkla kötü amaçlı bir web sitesine girersiniz. Arka planda kötü amaçlı yazılım indirilecek ve böylece cihazınızda bir parola kaydedici veya truva atı olacak.

İş arkadaşları

Bazı kötü amaçlı yazılımlar, dâhili ağ aracılığıyla bir cihazdan diğerine yayılır. Örneğin, ofisteki biri siber güvenlik eğitimini unutup kötü amaçlı bir bağlantıya tıkladı diyelim. Ertesi gün, herkesin bilgisayarına virüs bulaşır. Tüm dosyaları şifrelenir ve hesaplarına erişemezler.

Donanımla gelen yazılım

Kötü amaçlı yazılımlar bindirme (piggybacking) yöntemiyle bilinir. Bu nedenle, güvenilir bir yazılım parçası indirdiğinizde bile istediğinizden daha fazlasıyla karşı karşıya kalabilirsiniz. Yasal yazılımlarla birlikte hiç farkına varmadan kötü amaçlı yazılımları da yükleyebilirsiniz. Bu yazılımlar, sinir bozucu reklam yazılımlarından banka verilerinizi çalan casus yazılımlara kadar her şey olabilir.

Kötü amaçlı yazılım belirtileri

Hızdaki değişiklikler

Cihazınız veya tarayıcılarınız yavaşlar

Performans sorunları

Cihazınız sık sık donar veya çöker

Uygulamalar garip davranır

Bilgisayarınızdaki programlar uyarı vermeden açılır veya kapanır

Şüpheli uygulamalar

Cihazınızda tanımadığınız dosyalar, eklentiler veya uygulamalar görülür

Ayarlar değişir

Güvenlik, tarayıcı veya uygulama ayarlarınız izniniz olmadan değişir

Olağan dışı mesajlar

İzniniz olmadan gönderilen olağan dışı e-postalar veya metinler görürsünüz

Aşırı ısınma

Cihazınız aşırı ısınır veya pili çok hızlı tükenir

Şüpheli ücretler

Telefon faturanız bilmediğiniz bir nedenle artar

Kötü amaçlı yazılımlar nasıl önlenir?

Kötü amaçlı yazılım saldırılarını şöyle önleyebilirsiniz:

Üst düzey bir kötü amaçlı yazılımdan korunma yazılımı kullanan kadın

Kötü amaçlı yazılım tehditlerinin bilincinde olarak güvende kalın

Olası kötü amaçlı yazılım tehditlerini önlemek için değerlendirmeleri araştırın ve okuyun

Kötü amaçlı yazılımdan koruma güvenlik yazılımı kullanma
Tüm kötü amaçlı kodlara karşı en kapsamlı savunmalardan biri, saygın bir güvenlik yazılımı olacaktır. Her zaman olduğu gibi burada da en iyiler tercih edilmelidir. En iyi yazılım paketleri, en son tehditleri izleyen ve onlara mümkün olan en kısa sürede güncellemelerle yanıt veren özel geliştirici ekiplerince desteklenir.
Dikkatli bir internet kullanıcısı olun
Açılır pencerelere asla tıklamayın ve kapatmak için sağdaki “X” işaretine tıkladığınızdan emin olun. İşleri kolaylaştırmak için NordVPN’in Threat Protection özelliğini açın; bu özellik sizin için reklamları engelleyecektir. Sizi nereye yönlendireceklerini görmek için bağlantılara tıklamadan önce fareyle üzerlerine gelerek sağ tıklayın.
Dosyalarınızı yedekleyin
Dosyalarınızın sık sık yedeklenmesi kötü amaçlı yazılım bulaşmasını engellemeyebilir ancak saldırılarla başa çıkılmasını kolaylaştırıp zararı azaltır. Cihaz sıfırlamaları çoğu kötü amaçlı yazılımı silmenin neredeyse garantili bir yoludur ancak cihazı sıfırlamak önemli dosyaları kaybetmek anlamına geliyorsa bunu yapmak sizi zorlayabilir. Sık ve güvenli yedeklemeler sayesinde bu sorunun üstesinden gelebilirsiniz.
Ev ödevinizi yapın
Bir uygulamayı indirmeden önce, internette hakkında yazılan bazı değerlendirmeleri okuyun ve bir tane de olsa olumsuz bir değerlendirme bulun. Ne diyorlar? Kullanıcılar özelliklerden veya performanstan mı şikayetçi yoksa daha ciddi sorunlar mı var? Uygulamayı kötü amaçlı yazılım olmakla suçlayan olmuş mu?

Cihazınızın veya işletim sisteminizin karşılaştığı en ciddi güvenlik açıklarını araştırın. Bunlara aşina olduğunuz takdirde bunlardan uzak durabilirsiniz.

Ekstra güvende kalmak için NordVPN kullanın

Yazılımınızı güncel tutun
Güvenilir bir uygulama veya işletim sisteminiz sizden bir güncellemeyi onaylamanızı istediğinde muhtemelen onaylamanız gerekir. Özellik ve performans iyileştirmeleri sağlamanın yanı sıra, güncellemeler genellikle yeni keşfedilen güvenlik açıkları için yamalar üretir.
Parolalarınızı değiştirin ve güvende tutun
Hatırlaması kolay güçlü bir parolayı nasıl oluşturacağınızı öğrenin. NordPass gibi bir parola yöneticisi de kullanabilirsiniz, böylece zayıf parolalara güvenmenize gerek kalmaz. NordPass bu parolaları sizin için üretir, hatırlar ve güvence altına alır.

Cihazınızda kötü amaçlı yazılım keşfedip ortadan kaldırdığınızda, yapmak isteyeceğiniz ilk şeylerden biri parolalarınızı değiştirmektir.
Cihazlarınızın içini dışını öğrenin
İster akıllı telefon ister PC olsun, cihazınız daha güvenli hâle getirmek için değiştirebileceğiniz birçok dâhili ayara sahiptir.

NordVPN uygulamasını akıllı telefonlarda, dizüstü ve masaüstü bilgisayarlarda ve yönlendiricilerde kullanabilir, özellikle Threat Protection özelliği ile tüm cihazlarınızda kötü amaçlı yazılımlara karşı daha iyi korumanın keyfini çıkarabilirsiniz.

Dijital yaşamınızı daha fazla siber güvenlik uygulamasıyla koruyun

Uygulamalarımızın sağladığı çok yönlü güvenliğin keyfini çıkarın. İnternet trafiğinizi, parolalarınızı ve dosyalarınızı koruyun.

NordVPN nasıl yardımcı olur?

NordVPN’in nasıl yardımcı olabileceği, karşı karşıya olduğunuz kötü amaçlı yazılıma bağlıdır.

Tehlikeli web sitelerini engeller

NordVPN’in yerleşik Threat Protection özelliği, cihazınıza bulaşabilmeleri için sizi kandırmadan önce kötü amaçlı web sitelerine erişimi engeller.

Kötü amaçlı dosyaları siler

Threat Protection, indirdiğiniz dosyaları tarar ve kötü amaçlı yazılım tespit edilirse dosyayı anında siler.

Açılır pencereleri savuşturur

Threat Protection, potansiyel olarak kötü amaçlı reklamları siz daha görme şansı bulamadan engeller.

Trafiği güvence altına alır

VPN‘in sağladığı şifreleme, potansiyel korsanlar ve kötü amaçlı yazılımları (ancak hepsi değil) için çok sayıda sızma yolunu kapatacaktır.

NordVPN ile güçlü bir siber güvenliğin keyfini çıkarın

NordVPN’i edinin

Sık sorulan sorular

Kötü amaçlı yazılım saldırısı nedir?

Kötü amaçlı yazılım saldırısı, bir cihaza karşı yapılan bir tür siber saldırıdır. Kötü amaçlı yazılım saldırısı, cihaz sahibinin çıkarlarına karşı yetkisiz ve kötü amaçlı eylemler gerçekleştirmek için kötü amaçlı yazılım kullanır.

Kötü amaçlı yazılım virüsünden hangi cihazlar etkilenebilir?

Ne yazık ki, sahip olduğunuz hemen hemen her cihaz kötü amaçlı yazılımdan etkilenebilir. İnternet bağlantısı varsa muhtemelen kötü amaçlı yazılım saldırılarına karşı savunmasızdır. Buna dizüstü ve masaüstü bilgisayarınız, telefonunuz, tabletiniz ve hatta IoT cihazlarınız da dâhildir.

Bir bilgisayarı zararlı yazılımlara karşı nasıl kontrol edebilirim?

Cihazınızın tehlikede olup olmadığını öğrenmenin en doğru yolu, kötü amaçlı yazılımdan koruma yazılımı kullanarak kötü amaçlı yazılım taraması yapmaktır. Virüsten koruma yazılımınızın güvenli ve güvenilir olduğundan emin olun. Aksi takdirde, faydadan çok zarar verebilirsiniz.

Alternatif olarak, kötü amaçlı yazılımları kaldırmanıza yardımcı olması için bilgisayarınızı bir uzmana götürebilirsiniz.

Android cihazımda kötü amaçlı yazılım olup olmadığını nasıl anlayabilirim?

Android kötü amaçlı yazılımlarının en yaygın belirtileri aşırı ısınma, gecikme, arıza, rastgele kapanma ve pilin hızlı boşalmasıdır. Kötü amaçlı yazılımların bir diğer önemli belirtisi de telefonunuzdaki şüpheli uygulamalardır. Cihazınızda tanımadığınız bir şey görürseniz bu muhtemelen kötü amaçlı bir yazılımdır.

iPhone’umda veya iPad’imde kötü amaçlı yazılım olup olmadığını nasıl anlarım?

iPhone veya iPad’inizdeki kötü amaçlı yazılım belirtileri Android’inkine benzer. Cihazınızın garip davrandığını, pilinin hızlı boşaldığını veya arızalı olduğunu fark ederseniz bunun nedeni kötü amaçlı yazılım olabilir. Tanımadığınız uygulamalar veya dosyalar fark ederseniz bunlar kötü amaçlı yazılımlar olabilir.

Kötü amaçlı yazılımdan nasıl kurtulurum?

Kötü amaçlı yazılımı cihazınıza zarar vermeden önce kaldırdığınızdan emin olmak için NordVPN’in Threat Protection özelliğini kullanın. Bununla birlikte, cihazınızın zaten virüslü olduğunu düşünüyorsanız sağlam ve güvenilir bir kötü amaçlı yazılımdan korunma yazılımına yatırım yapmak en iyi seçenektir. Cihazınıza herhangi bir şey indirmeden önce araştırmanızı yaptığınızdan emin olun. Aksi takdirde, işleri daha da kötüleştirebilirsiniz.