Reklam engelleme nedir?
Reklam engelleme, internette gezinirken kullanıcının cihazında rahatsız edici reklamların görüntülenmesinin önlenmesidir. Bu, “reklam engelleyiciler” adıyla bilinen yazılımlar veya tarayıcı uzantıları tarafından yürütülen bir iştir. Reklam engelleme yazılımları, bir site yüklenirken web sayfalarındaki öğelerin alan adlarını büyük engelleme listelerine göre kontrol eder. Herhangi bir sitedeki öğe “reklam materyali” olarak işaretlenirse, reklam engelleyici bu öğenin yüklenmesini ve kullanıcı tarafında görüntülenmesini durdurur.
Reklam engelleyici tarayıcı uzantıları, araya giren reklamları, video reklamları ve ilginizi çekmeyen ancak web sayfalarını yavaşlatan ve verilerinizi tüketen içeriği kaldırarak çevrimiçi gezinti deneyiminizin kalitesini artırabilir. Bazı reklam engelleme araçları, çevrimiçi etkinliklerinizi takip eden izleme komut dosyalarını da engelleyerek gizliliğinizi artırabilir.
Reklam engelleme güvenli midir?
Reklam engelleme genellikle güvenli bir işlemdir ancak güvenilir bir yazılım seçmeniz şartıyla. Ayrıca, reklam engelleyicilerin sizi kötü amaçlı yazılımlardan koruyacak araçların yerini almayacağını ve sizi örneğin virüslerden tam olarak korumayacağını da unutmamalısınız. Tek yaptıkları çevrimiçi reklamları gizlemektir.
Reklam engellemenin tarihsel geçmişi
Reklam engelleme araçları, ilk internet reklamlarının ortaya çıkmasından hemen sonra geliştirildi. İlk banner reklam, 1994 yılında yayınlandı. Bu bir telekomünikasyon şirketi olan AT&T’ye aitti ve gökkuşağı fontuyla üzerinde şu yazıyordu: “Hiç farenizi tam burada tıkladınız mı? Tıklayacaksınız”. Bu banner, HotWired web sayfasında gösterildi ve %44 tıklama oranı elde etti. Diğer birçok şirket de bu örneği takip etti ve web’i giderek pop-up’lar ve banner’larla doldurarak reklam göstermeye başladı. Çevrimiçi reklamların sayısının artması, reklam engelleme araçlarına olan ihtiyacı yarattı.
İlk reklam engelleme yazılımı, 1996 yılında PrivNet adlı küçük bir şirket tarafından Netscape tarayıcısı için geliştirilen, “Internet Fast Forward” adlı bir eklentiydi. Internet Fast Forward, rahatsız edici reklamları ve çerezleri 10 USD karşılığında engelliyordu. Sadece birkaç yıl içinde farklı tarayıcılar için daha fazla reklam engelleme aracı ortaya çıktı.
2002 yılında ilk reklam engelleme uzantısı geliştirildi. Şu anda hemen herkesin bildiği bir isim olan AdBlock adını aldı ve Firefox’un bir uzantısı olarak piyasaya sürüldü. AdBlock’un daha gelişmiş versiyonu olan AdBlock Plus, 2006 yılında kullanıma sunuldu. Uzantının kodu neredeyse tamamen değiştirildi ve Adblock Plus, hangi reklamların izinsiz olduğunu ve engellenmesi gerektiğini belirlemek için filtre listeleri kullanmaya başladı. Farklı kaynaklar hâlen filtre listeleri oluşturmaya devam ediyor ve AdBlock Plus’ın en popüler reklam engelleyici olarak kalmasına yardımcı oluyor.
Ancak reklam engelleme uygulamaları bazı teknoloji devlerinin tepkisini de çekti. Örneğin Google, bu yazılımların mobil cihazlara yayılmasını önleyerek onları uygulama mağazalarından ve arama motorlarından kaldırmaya karar verdi. 2015 yılında Alman medya şirketi DIE ZEIT, web sitesinde görüntülenen reklamları engellediği için AdBlocker Plus’a bir dava bile açtı. Ancak AdBlocker Plus davayı kazanarak yasal reklam engelleme konusunda bir emsal oluşturdu.
Reklam engellemenin artıları ve eksileri
Artıları
Reklam engelleme yazılımları, tıkladığınızda cihazınıza kötü amaçlı yazılım bulaştırabilecek kötü amaçlı reklamları engeller.
Reklam engelleme, gezinti deneyiminizi daha sorunsuz hale getirir. Reklamlar göz attığınız web sitelerini karmaşık hale getirebilir, hatta bazen gerçek içeriği görmenizi bile engelleyebilirler. Ayrıca bant genişliğinizi tüketerek gezintiyi yavaşlatırlar.
İstenmeyen ve sinir bozucu reklamlar gizliliğinizi de ihlal eder. Reklam verenler, gezinti alışkanlıklarınızı takip etmek ve ardından size hedeflenmiş reklamlar göstermek için takipçiler kullanır. Reklam engelleme, cihazınızı kullanan diğer kişilerin kişiselleştirilmiş reklamlarınızı görmesini engeller ve sizi, yakın zamanda arattığınız şeylere dair reklamlar görmenin rahatsız ediciliğinden korur.
Reklam engelleme, pil ömründen tasarruf etmenize yardımcı olabilir zira reklamlar pilinizi tüketebilir.
Eksileri
Reklamlar birçok web sitesi ve çevrimiçi hizmet için tek gelir kaynağıdır. Beğendiğiniz içerik için "ödeme" yapmanızı sağlarlar. Reklamlar aynı zamanda bağımsız medya kuruluşları için de önemli bir gelir kaynağıdır. Bunları devre dışı bırakarak yayıncılara veya hizmet sağlayıcılara mali açıdan zarar verebilirsiniz.
Birçok reklam veren ve web sitesi geliştiricisi, reklam engellemeyi aşmak için yeni yöntemler geliştirir, dolayısıyla reklam engelleme sizi kötü amaçlı reklamlardan tam olarak korumaz.
Bazı reklam verenler, ilgili ve faydalı reklamlar sunan etik reklamcılık tekniklerini kullanır. Bu tür reklamlar, gezinti deneyiminizi pek etkilemez ve ilgilendiğiniz ürünler için en iyi fırsatları bulmanıza yardımcı olarak aslında size fayda sağlayabilir.
Reklam engelleme ve kullanıcı gizliliği
Reklam engelleme yazılımları, çevrimiçi gizliliğinizi artırmak için kullanabileceğiniz değerli bir araçtır. İnternetteki faaliyetleriniz çoğu durumda takip edilebilir, satılabilir ve davranışsal ve/veya reklamcılık verileri olarak kullanılabilir. Bu, özellikle çevrimiçi reklamcılık için geçerlidir: Çerezler, tarayıcı parmak izleri veya takipçi pikseller yardımıyla kişisel ilgi alanlarınız ve çevrimiçi alışkanlıklarınız hakkında bilgi toplar ve bu bilgileri size hedeflenmiş reklamlar göstermek için kullanır. Kullanılan takip araçları sayesinde, farklı türlerde kötü amaçlı yazılımların gizlendiği meşru görünen reklamlar size daha başarılı bir şekilde ulaşabilir.
Rek lam engelleme yazılımları, komut dosyalarını, çerezleri ve diğer çevrimiçi takipçileri engelleyerek, verilerinin kendi bilgileri veya rızaları olmadan toplanmasından endişe duyan kullanıcılara ek bir gizlilik sağlayabilir.
İPUCU: Reklamların sizi çevrimiçi olarak takip etmesini önlemek ve tarama etkinliğinizi gizli tutmak için NordVPN reklam engelleyiciyi kullanın. Reklam engelleyicimiz, Windows, macOS, Linux, Android ve iOS işletim sistemlerine ek olarak, tarayıcı uzantılarında da çalışır.
Reklam engelleme ve sosyal medya platformları
Facebook, Instagram, Twitter ve YouTube gibi birçok popüler sosyal medya platformu büyük ölçüde reklam gelirleriyle ayakta kalır. Takipçiler kullanarak, kullanıcılarının kişisel verilerine ve ilgi alanlarına göre hedeflenen reklamlar görüntülerler. Bu kişiselleştirilmiş reklamlar akış, hikayeler ve hatta doğrudan mesajlar dahil olmak üzere platformun çeşitli yerlerinde görünebilir.
Reklam engelleme, sosyal medyadaki rahatsız edici reklamları bir dereceye kadar azaltmaya yardımcı olsa da birçok sosyal medya platformu bunu aşmak için özel ve geçici çözümler kullanır. Bunun bir örneği, reklam engelleme araçlarını kullanan kullanıcılar için platformun işlevselliğini sınırlayan katı politikalardır. Bu platformlar ayrıca takipçi reklamları sponsorlu veya yerel içerik olarak gizleme eğilimindedir, yani bu reklamlar yayına entegre edilir ve normal reklamlarla aynı kodlama modelini kullanmadıklarından reklam engelleme araçları tarafından tespit edilemezler.
Reklam engelleme yazılımları sürekli olarak güncellenerek sosyal medyadaki reklamlara karşı koymaya çalışır. Ancak büyük sosyal medya platformlarının kullandığı davranış takip araçları, en yeni reklam engelleme teknolojisiyle bile kolayca alt edilemez.
Reklam engellemenin geleceği
Reklam engellemenin geleceği yeni teknolojiler, kullanıcı gizliliği hakkındaki endişeler ve gelişen çevrimiçi reklamcılık modellerinin etkileşimi tarafından belirlenecektir. Geçtiğimiz on yılda, reklamlar aşırı derecede müdahaleci hale geldi ve birçok kullanıcı verilerinin takip edilmesinden veya hedeflenmiş kötü amaçlı reklamlar görmekten memnun değil. Ancak reklam engellemeyi eleştirenler, her türden reklamın engellenmesinin web’i “ücretli” hale getireceğini iddia ediyor. Nitekim platformların çoğu web sayfalarına reklam yerleştirerek para kazanıyor ve bu gelir ortadan kalkarsa iki seçenekleri olacak: Kullanıcılardan ücret almaya başlamak veya hizmeti durdurmak.
Buradaki zorluk, müdahaleci reklamlar olmadan internet kullanıcılarının verilerinin takip edilmesi ile içerik oluşturucuların ve platformların hayatta kalabilmek için reklamlardan gelir elde edebilmesi arasında bir denge bulmakta yatıyor. Ancak teknoloji devleri uzlaşma aramak yerine, reklam engelleyicilerin verimliliğini azaltacak yeni uygulamaları devreye alıyor. Örneğin, Google bu yıl yeni Manifest V3 uygulama programlama arayüzünü (API) Chrome’a uyarlayarak uzantıların tarayıcılarla etkileşimini değiştirdi ve onları daha az etkili hale getirdi. Manifest V3 ile reklam engelleyiciler arasındaki savaşta, reklam engelleyicilerin kaybetme olasılığı daha yüksek görünüyor.
Sonuç olarak, bu gelişmeler, reklam engelleme araçları geliştiricilerinin ağ düzeyinde iyileştirmeler yapmasını ve kullanıcıların gizliliğiyle ilgili endişelere giderek daha fazla önem vermesini gerektiriyor. Aynı zamanda reklam verenlerin ve yayıncıların daha kullanıcı dostu bir çevrimiçi reklamcılık ekosistemi yürütmeleri ve izleyicilerini kaybetmemek için daha kabul edilebilir reklamlar kullanmaları teşvik ediliyor.
