Wat is UPnP en waarom moet je het direct uitschakelen

Wat is UPnP?

UPnP, kort voor Universal Plug and Play, is een protocol dat apparaten binnen hetzelfde netwerk automatisch met elkaar verbindt zonder dat je handmatig instellingen hoeft te veranderen. Hierdoor kunnen apparaten zoals computers, smartphones, printers, gameconsoles en slimme apparaten elkaar snel vinden en gegevens uitwisselen. UPnP zorgt ervoor dat apparaten automatisch poorten op je router openen om makkelijker verbinding te maken met het internet. Dat is handig, maar het maakt je netwerk kwetsbaar voor hackers die misbruik kunnen maken van die open poorten.

Wat is port forwarding?

UPnP is eigenlijk een geautomatiseerde vorm van port forwarding. Bij port forwarding wijs je zelf specifieke poorten op je router toe aan apparaten in je netwerk. Zo worden toepassingen zoals online games, servers of slimme camera’s van buitenaf bereikbaar. Deze methode geeft meer controle dan UPnP, maar vereist wel iets meer werk.

Waar wordt UPnP voor gebruikt?

UPnP wordt gebruikt om het verbinden en communiceren tussen apparaten in huis- of kantoornetwerken eenvoudig te maken. Het stelt apparaten in staat om elkaar automatisch te vinden en met elkaar te communiceren zonder dat je tijd kwijt bent aan de configuratie van poorten:

• Het verbinden van je smart-tv met je mediaserver
• Het gebruik van een gameconsole voor online multiplayergames
• Het aansluiten van een draadloze printer

UPnP speelt ook een belangrijke rol bij het toegang krijgen van apparaten tot het internet door automatisch de juiste poorten op je router te openen. Dit is handig voor toepassingen zoals:

• Gaming
• Videobellen
• Streamingdiensten
• Slimme apparaten die via het Internet der Dingen (IoT) met elkaar verbinden

Het maakt het proces soepeler en sneller, zonder dat je handmatig poortinstellingen hoeft te regelen. Daarnaast wordt UPnP gebruikt voor diverse toepassingen, zoals:

• Het op afstand beheren van beveiligingscamera’s
• Het gebruiken van digitale assistenten zoals Echo dots
• Het streamen van content via een mediaserver of apparaten zoals Apple TV, Chromecast en FireTV stick

Is UPnP goed voor gamen?

Ja, UPnP kan handig zijn voor gamen omdat het automatisch poorten op je router opent die nodig zijn voor online games. Hierdoor kun je sneller verbinding maken met gameservers en andere spelers, zonder dat je zelf netwerkinstellingen hoeft aan te passen. 

Voor gamers die maximale controle willen, is handmatige port forwarding vaak veiliger. UPnP opent automatisch poorten, zonder dat je precies weet welke apparaten toegang krijgen en waarvoor. Dit kan misbruik door hackers mogelijk maken, omdat zij ongecontroleerde open poorten kunnen gebruiken om je netwerk binnen te dringen.

Bij handmatige port forwarding moet je eerst het juiste poortnummer vinden dat jouw game of apparaat gebruikt. Daarna kun je die poort openzetten in je routerinstellingen en koppelen aan het juiste IP-adres binnen je netwerk. Dat vergt iets meer werk, maar je hebt dan wel volledige controle over welke poorten openstaan en waarom.

Hoe werkt UPnP?

UPnP maakt gebruik van vier veelgebruikte netwerkstandaarden (TCP/IP, HTTP, XML en SOAP) om automatisch poorten te openen en te sluiten. Het werkt volgens een client-servermodel, waarbij de client (controlepunt) op zoek gaat naar UPnP-servers (apparaten). Het UPnP-proces bestaat uit zes hoofdfases:

1. 1.Adressering. Het apparaat krijgt automatisch een IP-adres toegewezen of vraagt een IP-adres op bij een DHCP-server.
2. 2.Detectie. Het apparaat stelt zichzelf voor aan andere apparaten op het netwerk.
3. 3.Beschrijving. Het controlepunt gebruikt HTTP om informatie over het apparaat op te halen, zoals de fabrikant, serienummers, stuurprogramma’s en URL’s. Deze informatie wordt gepresenteerd in een XML-bestand.
4. 4.Beheer. Via het SOAP-protocol worden berichten tussen apparaten verzonden, zodat ze op afstand bediend kunnen worden.
5. 5.Evenementen. Een notificatiesysteem stuurt waarschuwingen naar controlepunten wanneer de status van een apparaat verandert.
6. 6.Presentatie. Als een apparaat een presentatie-URL heeft, haalt het controlepunt een webpagina op van die URL om deze in een browser te tonen. De gebruiker kan via de browser het apparaat bedienen of de status bekijken.

Moet ik UPnP aan- of uitzetten?

Of je UPnP aan of uit moet zetten, hangt af van hoe je je netwerk gebruikt en hoe belangrijk je netwerkbeveiliging voor je is. Als je bijvoorbeeld veel apparaten hebt die automatisch verbinding moeten maken, zoals gameconsoles of slimme apparaten, kan het handig zijn om UPnP in te schakelen voor gemak. Maar als je je netwerk echt goed wilt beveiligen tegen inbreuken, is het beter om UPnP uit te schakelen. Het opent automatisch poorten en creëert zo ingangen die hackers kunnen misbruiken.

Kortom: voor maximale veiligheid is het verstandig om UPnP uit te schakelen en poorten zelf te beheren.

UPnP aanzetten op de router

Volg deze stappen om UPnP aan te zetten op je router: 

1. 1.Log in op de beheerpagina van je router. Dit doe je door het IP-adres van je router (meestal 192.168.0.1 of 192.168.1.1) in je webbrowser in te typen.
2. 2.Voer je gebruikersnaam en wachtwoord in. Deze staan vaak op een sticker onder je router of in de handleiding.
3. 3.Zoek in het menu naar de optie ‘UPnP’, ‘Universal Plug and Play’ of iets vergelijkbaars.  Dit vind je meestal onder instellingen zoals ‘Geavanceerd’, ‘Netwerk’ of ‘Beveiliging’.
4. 4.Zet UPnP aan door het vinkje of de schakelaar te activeren.
5. 5.Sla de wijzigingen op en herstart eventueel je router om de instellingen te activeren.

Let op: De stappen in dit proces kunnen verschillen, afhankelijk van het routermodel dat je gebruikt.

Vertraagt UPnP mijn internetverbinding?

Nee, UPnP vertraagt je internetverbinding doorgaans niet. UPnP is ontworpen om automatisch poorten op je router te openen wanneer apparaten dat nodig hebben, zodat ze soepel met het internet kunnen communiceren. Dit proces verloopt snel en op de achtergrond, zonder merkbare invloed op je internetsnelheid.

UPnP uitzetten op de router

Als je UPnP uit wil schakelen om je netwerk beter te beveiligen, volg je hetzelfde proces dat we hierboven beschreven om UPnP aan te zetten op je router. De enige stap die je anders moet doen, is het vinkje of de schakelaar bij UPnP uitzetten in plaats van aanzetten.

Sla vervolgens de wijzigingen op en herstart indien nodig je router om de aanpassing door te voeren. Je apparaten zullen dan niet langer automatisch poorten openen, wat je netwerk beter beschermt tegen ongewenste toegang van buitenaf. 

Wat gebeurt er als ik UPnP op mijn router uitschakel?

Als je UPnP op je router uitschakelt, worden apparaten in je netwerk niet langer automatisch toegestaan om poorten te openen. Dit betekent dat sommige toepassingen en apparaten, zoals online games, mediaservers of slimme apparaten, mogelijk moeite hebben om verbinding te maken met het internet of met elkaar. Je zult in dat geval zelf poorten handmatig moeten openen via port forwarding om deze functies goed te laten werken.

Is UPnP veilig?

Nee, UPnP is niet per definitie veilig – en kan zelfs een serieus risico vormen voor je netwerk. Hoewel het handig is doordat apparaten automatisch poorten kunnen openen en verbinding maken zonder handmatige instellingen, opent dit gemak ook de deur voor hackers.

Het probleem zit hem in het automatische karakter van UPnP. Poorten worden zonder waarschuwing geopend, waardoor hackers en malware toegang kunnen krijgen tot je netwerk. Vooral als je router niet goed beveiligd of verouderd is, kan UPnP een zwakke plek vormen.

Daarbij komt dat UPnP in veel moderne apparaten is ingebouwd – ook in apparaten die slecht beveiligd zijn of buiten jouw directe controle vallen. Als één apparaat wordt geïnfecteerd met malware, kan het via UPnP beveiligingsregels omzeilen en de rest van je netwerk besmetten. UPnP mist vaak de beveiligingsmaatregelen die nodig zijn om dit te voorkomen.

Wil je maximale veiligheid, vooral in netwerken met gevoelige gegevens of slimme apparaten? Zet UPnP dan uit. Zo voorkom je dat je onbewust je netwerk openzet voor bedreigingen van buitenaf.

Voorkom UPnP-kwetsbaarheden en bescherm je netwerk

Om je netwerk beter te beveiligen, kun je deze stappen nemen:

1. 1.Schakel UPnP uit als je het niet nodig hebt. Dit voorkomt dat apparaten automatisch poorten openen zonder jouw controle.
2. 2.Werk je router en netwerkapparaten regelmatig bij. Fabrikanten brengen vaak updates uit die beveiligingslekken dichten.
3. 3.Gebruik unieke, sterke wachtwoorden voor je router en wifi-netwerk. Dit maakt het voor hackers veel moeilijker om je wachtwoord te kraken.
4. 4.Beperk het aantal apparaten in je netwerk. Hoe minder apparaten, hoe minder risico’s.
5. 5.Controleer regelmatig de instellingen van je router. Zo weet je zeker dat er geen onverwachte poorten zijn geopend.
6. 6.Gebruik een VPN om je netwerkverkeer te versleutelen en je online privacy te beschermen. Dit maakt het voor kwaadwillenden veel moeilijker om toegang te krijgen tot je gegevens of apparaten, zelfs als er kwetsbaarheden in je netwerk zitten.