Wat is blockchain? Blockchain-technologie uitgelegd

Wat is een blockchain?

De betekenis van blockchain

Een blockchain is een gedecentraliseerd systeem voor het vastleggen en opslaan van gegevens. Het is een gedeeld grootboek dat de registratie van transacties en het volgen van activa in een netwerk makkelijker maakt. Het fungeert als een database en is het meest bekend om zijn toepassing als belangrijk onderdeel van de meeste cryptocurrencies.

Mensen hebben het vaak over ‘de blockchain’, maar het is niet één enkele entiteit. Er zijn veel blockchains en hoewel sommige populairder zijn dan andere — bijvoorbeeld de Ethereum- en Bitcoin-blockchains — kunnen er op elk moment nieuwe worden gecreëerd.

Wanneer we het over ‘de blockchain’ hebben, bedoelen we deze technologie als geheel in plaats van specifieke voorbeelden van blockchains.

Hoe werkt blockchain-technologie?

Zoals de naam suggereert, bestaat een blockchain uit een reeks ‘blokken’. De term ‘blok’ verwijst naar een basiscontainer van informatie in de blockchain. Elke container bevat transactiegegevens en elk blok bevat het unieke nummer van het blok dat eraan voorafging. Zo ontstaat er een keten (een ‘chain’) van blokken.

Zie het eerste blok in de blokketen als de eerste regel van een database. Dit blok heet het genesisblok, en is slechts een kleine op zichzelf staande verzameling van gegevens, geen keten van meerdere blokken. Het bevat echter een uniek numeriek teken, bijvoorbeeld 0001. Als een tweede blok wordt toegevoegd, identificeert deze zich als blok 0002 en bevat hij de informatie dat hij op blok 0001 volgt. Zo wordt er blok voor blok een keten gevormd.

Blockchain uitleggen in simpele woorden kan aan de hand van een analogie: stel je een boek voor. Elke pagina van het boek verwijst naar de vorige door middel van een paginanummer. In deze analogie is het boek de blockchain, een pagina een blok en een vermelding op die pagina de blockchaintransactie.

Dat is makkelijk te volgen, toch? We gaan het nu hebben over wat een blockchain bijzonder maakt.

Decentralisatie

In tegenstelling tot een normale database die op een enkele server is opgeslagen, is een blockchain gedecentraliseerd en verdeeld over een peer-to-peer netwerk.

Elke node in het netwerk bezit een kopie van de blockchain. Wat is een blockchain node? Een blockchain node, of knooppunt, is een apparaat of server die gemachtigd is om de gegevens in het grootboek bij te houden. Voordat er een nieuw blok wordt toegevoegd, moeten de meeste nodes de betrouwbaarheid van een transactie controleren en valideren. Dit helpt het risico te beperken dat mensen met de integriteit van de keten knoeien (bijvoorbeeld door een blok toe te voegen dat geen verband houdt met het voorgaande blok).

In augustus 2022 had de blockchain van Bitcoin meer dan 10.000 nodes. Dat is wat mensen bedoelen als ze cryptocurrencies en hun blockchains omschrijven als gedecentraliseerd.

Dankzij dit systeem en de manier waarop de blokken zijn gecodeerd, is het heel moeilijk om informatie uit de keten te verwijderen als deze eenmaal is toegevoegd.

Blockchain voordelen

Dit zijn de belangrijkste voordelen van het gebruik van blockchain-technologie:

Integriteit van gegevens

Vanwege het peer-to-peer netwerksysteem is het moeilijk om te knoeien met de gegevens die op de blockchain zijn opgeslagen. Als een stuk informatie eenmaal in de keten is opgenomen, kun je er bijna zeker van zijn dat de gegevens integer en nauwkeurig zijn, zelfs als ze een paar jaar oud zijn.

Meer transparantie

De meeste blockchains zijn volledig transparant, waardoor iedereen de op de keten opgeslagen gegevens kan bekijken. Geldstromen kunnen veel makkelijker via blockchain wallets gevolgd worden dan via privé-bankrekeningen.

Gedecentraliseerde controle

Blockchain-technologie is gebouwd op het idee van decentralisatie. Het vertrouwt niet op grote organisaties zoals banken of creditcardbedrijven om je gegevens en geld te beheren. Het peer-to-peer grootboeksysteem voorkomt dat een enkele persoon of bedrijf de blockchain kan beheren.

Blockchain nadelen

Naast voordelen heeft blockchain ook een aantal nadelen die mensen en bedrijven ervan weerhouden deze technologie op grote schaal in te zetten. Dit zijn de belangrijkste:

Gebrek aan regelgeving

Als je geld op een blockchain wallet hebt staan en een hacker toegang tot je wallet krijgt, is er geen bank of centrale instantie die je kan helpen het geld terug te krijgen. Dit is een van de redenen waarom veel mensen moeite hebben om cryptocurrency en de technologie erachter te vertrouwen.

Teveel transparantie

Transparantie heeft ook een keerzijde. Omdat gegevens op een blockchain voor iedereen toegankelijk zijn, is het geen goede plaats om gevoelige informatie op te slaan. Hashen (een methode in de cryptografie die elke vorm van informatie omzet in een unieke tekenreeks) verbergt het feit dat je de eigenaar van bepaalde gegevens bent, maar de gegevens zelf worden niet verborgen. Daarom kan de huidige blockchain-technologie bijvoorbeeld niet gebruikt worden voor het opslaan van medische gegevens of overheidsadministratie.

Blockchain toepassingen en voorbeelden

Als je al wat van blockchains afweet, is dat waarschijnlijk vanwege twee andere technologische innovaties: cryptocurrency en NFT’s. Dit zijn momenteel de twee bekendste blockchain toepassingen.

Cryptocurrency

Cryptocurrencies zoals Bitcoin, Ethereum en Dogecoin gebruiken blockchains om transacties vast te leggen. Elke keer als deze digitale munten van eigenaar wisselen, wordt dit vastgelegd in een blok op een blockchain.

Dit betekent dat je de geschiedenis van iemands cryptotransacties op de blockchain via zijn cryptowallet kunt bekijken. Op de blockchain is echter niet zichtbaar wie de eigenaar van de wallet is. Als er wordt gesproken over ontraceerbare transacties, gaat het meestal over het feit dat de eigenaar van de cryptowallet ontraceerbaar is en niet de transacties zelf.

NFT’s

NFT staat voor ‘non-fungible token’. Het is een niet inwisselbaar, onvervangbaar eigendomscertificaat van een digitaal object (zoals een digitaal kunstwerk of andere niet-fysieke media) die op de blockchain staat opgeslagen.

Mensen kopen en verkopen NFT tokens op een manier die vergelijkbaar is met speculatieve aandelen. Ze koppelen een stuk media dat ze bezitten aan een positie op een blockchain. Vervolgens verkopen ze de positie – en de bijbehorende media – aan iemand anders.

De koper kan de NFT doorverkopen om winst te maken. Op deze manier zijn al tien miljoenen dollars van eigenaar gewisseld. Is een NFT-kunstwerk een goede investering? Als je geluk hebt wel, maar als de (subjectieve) waarde van de NFT daalt, kun je ook grote verliezen leiden.

Interne blockchains van bedrijven

Sommige bedrijven gebruiken blockchain-technologie voor hun interne administratie. Alle nodes van de blockchain staan in dit geval onder hun controle. Hierdoor kunnen ze totale transparantie omzeilen, maar wel van de voordelen van gegevensintegriteit en -nauwkeurigheid profiteren.

Soorten blockchains

Publieke blockchains

Dit zijn de ‘standaard’ blockchains, die voor iedereen toegankelijk zijn en waarop transactie- en activiteitslogs voor iedereen zichtbaar zijn. Iedereen kan de lopende activiteiten op een publiek blockchainnetwerk lezen, schrijven en controleren. Cryptocurrencies maken gebruik van publieke blockchains.

Private blockchains

Een private blockchain past bij een bedrijf of organisatie die de technologie wil gebruiken, maar de touwtjes als het ware nog in handen wil houden. Deze blockchains kunnen op verschillende apparaten binnen een werkplek worden onderhouden, in plaats van verspreid over nodes over de hele wereld. Cybersecurity is belangrijk en dit type blockchain kan een groter niveau van veiligheid en privacy mogelijk maken.

Permissioned blockchains

Een permissioned blockchain (‘een blockchain met toestemming’) is ook een goede optie voor bedrijven. Dit type blockchain vereist dat toegang wordt verleend via een centrale beheerder of via een geautomatiseerd verificatieproces. Een private blockchain kan ook een permissioned blockchain zijn en omgekeerd.

Consortium blockchains

Consortium blockchains zijn hetzelfde als private en permissioned blockchains, maar ze worden gedeeld door meerdere organisaties. Dit type blockchain biedt meer privacy dan een publieke blockchain, maar geeft leden van alle betrokken organisaties toegang tot de opgeslagen gegevens.

De toekomst van blockchain

Blockchain-technologie heeft veel potentiële toepassingen, en zorgt al voor een revolutie op het gebied van valuta en data-eigendom. Voorstanders van de technologie stellen dat het gebruik van blockchain veel sectoren in onze industrie compleet kan transformeren door de uitwisseling van gegevens en informatie gemakkelijker, betrouwbaarder en veiliger te maken.

De grootste voordelen van blockchains — decentralisatie en transparantie — maken ze echter ook ongeschikt voor veel toepassingen buiten de cryptocurrency-ruimte. De manier waarop blockchains worden gebouwd verschillen: sommige zijn veiliger dan andere en gebrek aan regulatie kan een risicovolle omgeving creëren. Daarnaast is de technologie achter blockchains complex, wat mensen, instellingen en bedrijven ervan kan weerhouden het te gebruiken of zelfs maar een kans te geven.

Aan de andere kant zijn er veel blockchain bedrijven die in blockchain investeren om de technologie aan de wensen van bedrijven en overheden aan te passen. De technologie zal zich ongetwijfeld blijven evolueren, maar het zal nog even duren voor het volledige potentieel ervan wordt gerealiseerd.