Sim-swapping: wat is het en hoe kun je het voorkomen?

Wat is sim-swapping?

Bij sim-swapping neemt een crimineel je telefoonnummer over door zich voor te doen als jou bij je mobiele provider. Hiervoor gebruikt hij vaak persoonlijke gegevens zoals je naam, adres of geboortedatum, die nodig zijn voor verificatie.

De crimineel overtuigt de mobiele provider om het telefoonnummer over te zetten naar een simkaart die hij beheert. Zo krijgt hij toegang tot de telefoongesprekken en sms'jes van het slachtoffer, inclusief gevoelige gegevens. Bovendien kan hij SMS-gebaseerde tweefactorauthenticatie (2FA) misbruiken om wachtwoorden opnieuw in te stellen en accounts over te nemen.

Je snapt dat de gevolgen van een sim-swap ernstig kunnen zijn. Oplichters kunnen toegang krijgen tot gevoelige accounts, zoals bankrekeningen, e-mail en social media, waarbij ze persoonlijke en financiële informatie kunnen stelen. De legitieme eigenaar verliest ook zijn telefoonservice, omdat het nummer niet meer aan de originele simkaart is gekoppeld. Hierdoor kunnen ze niet bellen, sms'en of inloggen op accounts die aan hun nummer verbonden zijn.

Niet alle sim-swaps zijn echter kwaadwillig. Je kunt zelf een sim-swap aanvragen als je je telefoon verliest, je simkaart beschadigd raakt, of je nieuwe telefoon een simkaart van een ander formaat nodig heeft. Mobiele providers kunnen sim-swaps in een paar eenvoudige stappen verwerken, zodat je je oorspronkelijke telefoonnummer kunt behouden. Helaas gebruiken hackers dit proces voor kwaadaardige doeleinden.

Hoe werkt sim-swapping?

Sim-swapping is een reële bedreiging met serieuze gevolgen voor zowel individuen als organisaties. Aanvallers gaan vaak als volgt te werk:

1. 1.De aanvaller verzamelt zoveel mogelijk persoonlijke informatie over het slachtoffer, zoals naam, adres, geboortedatum en telefoonnummer.
2. 2.Social media, openbare databanken en gevoelige informatie uit datalekken op het dark web maken het gemakkelijk om veel van deze gegevens te vinden.
3. 3.Als de aanvaller voldoende gegevens in handen heeft, belt hij de mobiele provider op en zet zijn beste acteerwerk in om zich voor te doen als het slachtoffer.
4. 4.De aanvaller verzint vaak een verhaal over een verloren of beschadigde simkaart en gebruikt de verzamelde gegevens om de beveiligingscontrole te doorstaan.
5. 5.De provider, die denkt een klant te helpen, deactiveert de echte simkaart en zet het telefoonnummer over naar een nieuwe simkaart van de aanvaller
6. 6.Zodra de overdracht is voltooid, krijgt de crimineel volledige controle over het telefoonnummer van het slachtoffer, inclusief toegang tot oproepen en sms'jes.

Je telefoonnummer is echter meer dan alleen een middel om te bellen en sms'en. Veel online diensten gebruiken sms-gebaseerde 2FA of multifactorauthenticatie (MFA) voor extra beveiliging. Nu de aanvaller controle over je simkaart heeft, kan hij wachtwoordherstel aanvragen voor verschillende accounts en verificatiecodes via sms ontvangen, waarmee hij toegang tot je digitale leven kan krijgen. De aanvaller kan je e-mail en social media overnemen en zelfs je bank- of crypto-accounts leegmaken.

Is sim-swapping illegaal volgens de Nederlandse wet?

Ja, sim-swapping is illegaal en wordt gereguleerd door de wet in Nederland. Het valt onder verschillende wetten die betrekking hebben op fraude, identiteitsdiefstal en schending van privacy. 

Nederlandse wetten beschermen burgers tegen dergelijke frauduleuze activiteiten, en sim-swapping kan leiden tot ernstige juridische gevolgen, zoals strafrechtelijke vervolging. Als iemand wordt betrapt op sim-swapping, kan dit leiden tot straffen zoals boetes of gevangenisstraf, afhankelijk van de ernst van de overtreding.

Daarnaast zijn telecomaanbieders in Nederland verplicht maatregelen te nemen om hun klanten te beschermen tegen dergelijke fraude, inclusief het verifiëren van de identiteit van gebruikers bij het aanvragen van een sim-swap.

Wat zijn de tekenen van sim-swapping?

Vermoed je dat je simkaart gehackt is? Het op tijd herkennen van sim-swapfraude kan je helpen om je persoonlijke gegevens te beschermen en verdere schade te voorkomen.

Plotseling verlies van service

Een plotseling verlies van service is vaak de eerste aanwijzing dat er iets mis is. Als je telefoon onverwacht het signaal verliest en een ‘Geen service’-bericht toont, of als je oproepen niet doorkomen, wees je er dan bewust van dat dit meer dan een netwerkstoring kan zijn – vooral als het uren of zelfs langer duurt. Hoewel tijdelijke netwerkproblemen voorkomen, kan het ook betekenen dat je simkaart gehackt is. Neem bij twijfel meteen contact op met je mobiele provider om te controleren of er iets aan de hand is.

Onverwachte berichten of meldingen

Als je onverwachte meldingen ontvangt, zoals sms'jes en e-mails over activatie van je nieuwe simkaart of wachtwoordwijzigingen, is dit een teken dat je simkaart gehackt is. Het wordt nog zorgwekkender als je berichten ontvangt die bevestigen dat er wijzigingen in je online accounts zijn aangebracht – vooral als je deze wijzigingen niet zelf hebt aangevraagd.

Problemen met toegang tot online accounts

Als je niet kunt inloggen op je online accounts, vooral als je zeker weet dat de inloggegevens correct zijn, kan dit een rode vlag zijn die aangeeft dat criminelen je wachtwoorden al hebben gewijzigd. Aangezien aanvallers vaak sim-swapping gebruiken om 2FA te omzeilen, hebben ze mogelijk toegang tot je telefoonnummer.

Ongebruikelijke oproepen

Als je uitgaande oproepen ziet die je niet hebt gemaakt of oproepen krijgt van onbekende nummers, kan het betekenen dat iemand anders je nummer gebruikt. Dit is niet altijd een sim-swap – het kunnen ook ‘reguliere’ spam- of phishing-oproepen zijn. Neem bij twijfel contact op met je provider.

Onbekende transacties

Aanvallers die controle krijgen over je telefoonnummer via sim-swapping, kunnen via 2FA wachtwoorden opnieuw instellen en toegang krijgen tot je financiële accounts. Ze kunnen ongeautoriseerde overboekingen doen, geld opnemen of zelfs aankopen doen. Let daarom altijd op ongebruikelijke activiteiten op je bankrekeningen, zoals overboekingen die je niet hebt goedgekeurd of andere financiële handelingen die je niet herkent.

Problemen met het ontvangen van 2FA-codes

Als je plotseling geen 2FA-codes meer kunt ontvangen, is dit ook een teken dat je slachtoffer van sim-swapping bent. Omdat 2FA-codes vaak via sms worden verzonden, kan de aanvaller ze onderscheppen en toegang krijgen tot je beveiligde accounts.

Risico’s van sim-swapping

Laten we nu de risico's die je loopt als je simkaart gehackt is.

• Identiteitsdiefstal. Dit is een van de grootste risico’s die je loopt als slachtoffer van een sim-swap. Zodra een aanvaller je telefoonnummer overneemt, kan hij toegang tot je online wereld krijgen, inclusief je telefoongesprekken, privéberichten, e-mails, social media-accounts, bankrekeningen en abonnementsdiensten. 
• Verlies van geld. Een ander doel van sim-swapfraude is het krijgen van toegang tot je financiële accounts. Zodra een aanvaller je telefoonnummer overneemt, kan hij het gebruiken om je online bankaccount binnen te komen en je rekening te plunderen.
• Inbreuk op privacy. Een geslaagde sim-swap stelt de aanvaller in staat om je berichten te lezen, je foto’s te bekijken, je contacten door te nemen en – kortom – je privacy te schenden.
• Reputatieschade. Iemand die je telefoonnummer beheert, kan berichten of e-mails sturen, op social media posten of jouw nummer voor phishing en social engineering gebruiken, wat je relaties, professionele reputatie of online aanwezigheid kan schaden.
• Psychologisch effect. Het is belangrijk om niet te vergeten wat het mentaal met je kan doen als je het slachtoffer wordt van sim-swapfraude. Slachtoffers voelen zich vaak geschonden, angstig en onveilig in de digitale wereld, wat hun mentale welzijn schaadt.

Simkaart gehackt? Neem deze stappen

Als je vermoedt dat je het slachtoffer bent van een sim-swap, is het belangrijk snel te handelen om de schade te beperken. Volg deze stappen:

1. 1.Neem contact op met je mobiele provider. Dit is het eerste wat je moet doen. Informeer je provider dat je vermoedt dat er een sim-swap heeft plaatsgevonden. De provider kan controleren of er een nieuwe simkaart is uitgegeven en deze blokkeren.
2. 2.Verander alle je wachtwoorden en zet sms-gebaseerde 2FA uit. Beveilig je online accounts zo snel mogelijk, inclusief e-mail, online bankieren en social media. Dit helpt voorkomen dat de aanvaller toegang krijgt tot je gevoelige informatie. Zet sms-gebaseerde 2FA uit op je accounts.
3. 3.Neem contact op met je bank of creditcardmaatschappij. Neem onmiddellijk toegang op met je bank of creditcardmaatschappij als je denkt dat iemand toegang heeft tot je financiële accounts. Zij kunnen je account monitoren en bevriezen als er ongeautoriseerde betalingen plaatsvinden.
4. 4.Scan je apparaten op malware. Aanvallers hebben misschien malware op je apparaten geïnstalleerd om persoonlijke gegevens te stelen. Voer een grondige vriusscan uit om je systeem te controleren en laat altijd een malwarescanner op de achtergrond draaien.
5. 5.Doe melding van de cybercrime. Je bent misschien niet het enige slachtoffer en cybercriminaliteit melden kan helpen om de daders te vinden. 

Sim-swapping voorkomen

Nu je de risico's kent, zullen we een aantal slimme strategieën bespreken om sim-swapping te voorkomen. Sommige stappen kunnen sim-swapping niet daadwerkelijk voorkomen, maar bieden wel belangrijke bescherming tegen cyberaanvallen en zorgen ervoor dat je digitale bezittingen veilig blijven:

1. 1.Schakel extra beveiligingsmaatregelen in. Als je mobiele provider extra beveiligingsopties aanbiedt, activeer deze dan. Providers bieden vaak een uniek persoonlijk identificatienummer (PIN) of wachtwoord aan, dat je moet invoeren voordat er wijzigingen aan je account kunnen worden aangebracht.
2. 2.Wees alert op phishing-pogingen. Wees altijd voorzichtig met social engineering-technieken die oplichters gebruiken om persoonlijke informatie over je te verkrijgen. Wees alert op verzoeken om persoonlijke gegevens, vooral als het gaat om burgerservicenummers of bankgegevens. Onthoud: legitieme organisaties zullen nooit om zulke informatie vragen via e-mail of sms.
3. 3.Gebruik authenticatie-apps. Zet 2FA aan en kies de app-gebaseerde versie als deze beschikbaar is. Deze apps genereren codes op je apparaat in plaats van per sms, waardoor ze niet zomaar met behulp van een sim-swap onderschept kunnen worden.
4. 4.Gebruik unieke wachtwoorden voor je accounts. Een van de beste manieren om je persoonlijke informatie te beschermen, is door sterke wachtwoorden voor elk account aan te maken. Zorg ervoor dat elk wachtwoord uniek is en een combinatie van hoofdletters, kleine letters, cijfers en symbolen. Kies voor extra veiligheid door een wachtwoordmanager of passkeys te gebruiken.
5. 5.Beperk de informatie die je online deelt. Hoe meer persoonlijke informatie je online deelt, hoe makkelijker het voor hackers wordt om zich als jou voor te doen. Wees voorzichtig met wat je op social media plaatst en deel geen gevoelige gegevens zoals je adres, telefoonnummer of geboortedatum. 

Conclusie

Nu je weet wat sim-swapping is en hoe het werkt, kun je maatregelen nemen om je telefoonnummer en persoonlijke gegevens te beschermen. Door extra beveiligingsopties in te schakelen, voorzichtig te zijn met het delen van informatie en je accounts goed te beveiligen, verklein je de kans dat je slachtoffer wordt van deze fraude. Blijf alert en handel snel als je verdachte activiteiten opmerkt.